دانلود پايان نامه بررسي مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي در بانكهاي سپه

پايان نامه بررسي مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي در بانكهاي سپه

پايان نامه بررسي مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي در بانكهاي سپه

پيشگفتار 1

فصل اول:كليات تحقيق

1-1 مقدمه 4

1-2 بيان مسئله 4

1-3ضروريت و اهميت تحقيق 6

1-4اهداف تحقيق 7        

1-5فرضيه هاي تحقيق 7

1-6متغيرهاي تحقيق 8

1-7روش تحقيق 8

1-8ابزار گردآوري داده هاي تحقيق 9

1-9جامعه آماري و نمونه گيري 9

1-10روش تجزيه و تحليل داده ها 9

1-11قلمرو تحقيق 10

1-12تعاريف عملياتي 10

1-13محدوديتهاي تحقيق 14

1-14جمع‌بندي و نتيجه‌گيري 14

فصل دوم:پيشينه تحقيق

2-1 مقدمه 16

2-2بودجه بندي و انواع روشهاي بودجه بندي 17

2-2-1-تعاريف بودجه 17

2-2-2-مقاصد بودجه بندي 18

2-2-3-وظايف بودجه بندي 18      

2-2-4-روشهاي بودجه بندي 19

2-2-5-اساس بودجه بندي عملياتي 24

2-2-6-تفاوت بين بودجه برنامه اي و عملياتي 25

2-2-7-معايب و مزاياي روش بودجه عملياتي و سنتي 25

2-3 عوامل بودجه بندي 26

2-3-1-عوامل محيطي 27

2-3-2-عوامل فني-فرايندي 31

2-3-3-عوامل انساني 37

2-4مباني نظري بودجه عملياتي 42

2-4-1-طرز تنظيم بودجه عملياتي 42

2-4-2-چرا بودجه عملياتي 44

2-4-3-بازدهي بودجه بندي عملياتي 45

2-4-4-تجربه برخي از كشورها در اجراي نظام بودجه ريزي عملياتي 46

2-4-4-1-كانادا 46

2-4-4-2-انگليس 48

2-4-4-3-امريكا 50

2-4-4-4-ايرلند 54

2-4-4-5  هلند 56

2-4-5-مزاياي بودجه بندي عملياتي 57

2-4-6-بودجه بندي عملياتي در بنگاههاي فدرال 58

2-4-7-تجربيات بودجه بندي عملياتي در كاليفرنيا 60

2-4-8-تحقيقات انجام شده در ايران وخارج 60

2-5 نتايج و جمع‌بندي    70

فصل سوم: روش تحقيق

3-1مقدمه 74

3-2روش تحقيق 74

3-3اهداف تحقيق 75

3-4فرضيه هاي تحقيق 75

3-5متغيرهاي تحقيق 76

3-6جامعه آماري 77

3-7 نمونه‌گيري 77

3-8روش گردآوري اطلاعات 79

3-9روايي 80

3-10پايايي 81      

3-11- روش آزمون فرضيه ها 82

3-12 خلاصه و جمع‌بندي 85

فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده ها

4-1 مقدمه 87

4-2نتايج توصيفي سؤالات عمومي پرسشنامه 87

4-3-نتايج تجزيه و تحليل آزمون فرضيه اصلي 91

4-4- نتايج تجزيه و تحليل آزمون فرضيه فرعي اول 92

4-5-نتايج تجزيه و تحليل آزمون فرضيه فرعي دوم 95

4-6- نتايج تجزيه و تحليل آزمون فرضيه فرعي سوم 98

4-7 نتيجه فصل 105

فصل پنجم:نتيجه گيري و پيشنهادات

5-1نتيجه گيري كلي    107

5-2پيشنهادها 109

چكيده

با توجه به نقش بودجه در سازمانها و ادارات، دولتها در صدد اصلاح نظام بودجه ريزي برآمدند و در نهايت از بودجه ريزي عملياتي استفاده نموده ولي در عمل براي پياده سازي اين سيستم بودجه بندي با موانع و مشكلاتي رو به رو گرديده‌اند اين تحقيق سعي مي‌نمايد در مرحله اول موانع و مشكلات موجود و تأثير گذار بر بودجه بندي عملياتي در بانكهاي سپه استان يزد را شناسايي نموده و در مرحله بعد اين موانع و مشكلات را اولويت بندي و در نهايت پيشنهاداتي را در جهت كاهش موانع پياده سازي بودجه بندي عملياتي ارائه نمايد داده‌هاي اين پژوهش با استفاده از پرسشنامه هاي كه بين كارمندان بانك توزيع شده، جمع‌آوري گرديده‌است پس از آن با تجزيه و تحليل اطلاعات از طريق آزمون فريدمن و كروسكال واليس فرضيات تحقيق آزمون شده است نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه عوامل مديريتي بر مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي تأثير معنادار دارد به عبارت ديگر براي اجراي موفق بودجه بندي عملياتي بايد به عوامل مديريتي كه شامل عامل انساني، عامل فني و فرايندي و عامل محيطي است توجه نمود

مقدمه

استفاده از يك سيستم بودجه ريزي مناسب مي تواند بسيار مؤثر باشد و بودجه ريزي عملياتي نوعي سيستم بودجه ريزي است كه بر رابطه بين هزينه هاي انجام شده و نتايج تأكيد دارد ولي اجراي نظام بودجه ريزي عملياتي همواره با مشكلاتي روبرو خواهد بود ما در اين تحقيق سعي مي‌كنيم موانع و مشكلات بودجه ريزي عملياتي در بانكهاي سپه استان يزد را بررسي كنيم و راه‌حلهايي را براي رفع اين مشكلات ارائه دهيم

1-2- بيان مسئله:

   بودجه يكي از پديده هاي بسيار مهم در مديريت امروزي است كه شامل ابعاد گوناگون سياسي، اقتصادي، اجتماعي، فني و مديريتي است مسئله اصلي در نظام بودجه ريزي كارآيي نظام مربوط مي باشد بدين معني كه براساس اطلاعات موجود برگرفته از عملكرد سيستم جاري به چگونگي كارآيي و اثربخشي سيستم پي برده شود،منابع مورد نياز اجراي برنامه ها شناسايي شود و در نهايت معيارهاي سنجش و نظارت و كنترل بدست آيد

   در كشور ما بررسي برخي شاخص هاي بودجه اي كه نشاندهنده عدم توفيق مديران مالي دولت در دستيابي به اهداف خود و هم چنين بي انضباطي هاي مالي موجب گرديد كه معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي را بر آن دارد كه اصلاح نظام بودجه ريزي را كشور از سال 1380 در دستور كار خود قرار دهد و اصلاحاتي را با هدف پياده سازي بودجه ريزي عملياتي براساس قيمت تمام شده بعنوان جايگزين بودجه ريزي سنتي در ايران آغاز كند با اين وجود به رغم اين تاكيدات و تلاشهاي صورت گرفته آنچه كه در عمل اتفاق افتاد صرفاً به تغيير طبقه بندي اقلام درآمدي و هزينه اي خلاصه شد

   با توجه به مطالبي كه بيان گرديد مي توان دريافت كه ضرورت توجه به موانع پياده سازي
 بودجه ريزي عملياتي در دستگاههاي اجرايي از اهميت خاصي برخوردار مي باشد و در اين تحقيق به همين موضوع پرداخته شده است و بودجه بانكهاي سپه استان يزد كه توسط مديران و معاونين تهيه مي گردد به صورت موردي بررسي گرديده و سعي گرديده تا مهمترين عواملي كه مربوط به مشكلات پياده سازي بودجه ريزي عملياتي مي باشند مورد بررسي و مطالعه قرار گيرند و همچنين راه كارهايي جهت كاهش موانع ارائه گردد بنابراين سوال اصلي در اين تحقيق اين است كه آيا عوامل مديريتي بر مشكلات پياده سازﻯ بودجه ريزي عملياتي تاثير معنادار دارد؟ و كداميك از عوامل مديريتي بر پياده سازي بودجه ريزي عملياتي تاثير معنادار دارند؟ و همچنين اين تحقيق درصدد است كه اثبات نمايد هر يك از عوامل محيطي، انساني، و فرآيندي چه ميزان تاثير داشته و آيا عدم وجود هر كدام مانع اجراي موثر بودجه ريزي عملياتي دربانكهاي سپه استان يزد مي گردد؟

1-3- ضرورت و اهميت تحقيق:

   اداره يك واحد تجاري در شرايط اقتصادي پوياي امروز و وظيفه اي پيچيده و دشوار است مديران حرفه اي، هر مرحله از عمليات واحد خود را از قبل به دقت طرح ريزي نموده و با اعمال روشهاي كنترل از اجراي دقيق و بموقع آن اطمينان حاصل مي كنند بودجه بندي ركن اساسي فرآيند برنامه ريزي و كنترل مديريت به شمار ميرود

   نظام بودجه ريزي مناسب موجب افزايش بهبود همآهنگي و ارتباط مي گردد و چارچوبي مناسب براي كنترل، اندازه گيري و ارزيابي عملكرد پرسنل فراهم آورده و فعاليت هاي واحد را در جهت اهداف سازمان هدايت مي كند(سعادت، 1380)

   نظام بودجه ريزي عملياتي به دنبال ايجاد پيوند ميان شاخص هاي عملكرد و تخصيص منابع است اگر چه چنين پيوندهايي اغلب ضعيف هستند، ولي مي تواند سياستگذاري بودجه اي را تسهيل و نظارت قانونگذاران بر نتايج و دستاوردهاي مرتبط با مخارج عمومي را افزايش دهد همچنين با تجهيز نمودن بودجه ريزان به اطلاعات بهتر درباره نتايج هر برنامه و كل برنامه هاي دولت كه براي نيل به اهداف مشخصي به كار مي روند، توانايي آنها را در ارزيابي درخواست هاي مختلف بودجه اي دستگاههاي اجرايي، افزايش مي دهد و اين كار باعث افزايش پاسخگوئي عمومي و بهبود در تخصيص منابع مي گردد (سعادت، 1380)

   از طرف ديگر در چارچوب چنين شيوه اي مشاركت با سياستگذاران، مديران و حتي شهروندان در غالب برنامه هاي راهبردي ، صورت مي گيرد شناسايي ارتباط ميان برنامه ريزي راهبردي و تخصيص منابع، با توجه به افق هاي بلند مدت از اهداف ديگر بودجه ريزي عملياتي تلقي مي شود

   انديشه اي كه در وراي بودجه ريزي عملياتي قراردارد اين است كه سياستگذاران، تصميمات مالي برنامه ها را به گونه اي عيني و بر مبناي كارآيي و اثر بخشي استوار سازند همچنين منابع مالي مورد نياز برنامه ها شناسايي و معيارهاي سنجش وكنترل نتيجه ها در مقايسه با برنامه را بدست آورند،در نتيجه هم آنها و هم مردم مي توانند درباره عملكرد دولت قضاوت روشنتري داشته باشند در واقع بودجه ريزي عملياتي، با مرتبط ساختن تصميمات بودجه اي و عملكرد دولت، پاسخگويي دولت در مقابل قانونگذاران و مردم را تقويت مي كند و مي توان بطور خلاصه عنوان نمود كه انضباط جاي هرج و مرج، مصالح عمومي جاي منافع شخصي، برنامه ها جاي سليقه فردي را بگيرد (يانك، 2003)

1-4-اهداف تحقيق:

   بطور كلي اهداف اين تحقيق با توجه به اهميت موضوع و بيان مسئله به شرح زير مي باشد:

• شناسايي موانع و تنگناهاي موجود و تاثيرگذار بر بودجه ريزي عملياتي در بانكهاي سپه استان يزد
• اولويت بندي هر يك از عوامل شناسايي شده و تأثير در پياده سازي بودجه بندي عملياتي
• ارائه راهكارهاي لازم جهت كاهش موانع پياده سازي بودجه بندي عملياتي در بانكهاي سپه استان يزد

1-5- فرضيه هاي تحقيق:

   با توجه به بيان مسئله و اهداف تحقيق فرضيه هاي زير مطرح مي گردد تا براساس آنها اطلاعات جمع آوري و نسبت به تائيد يا رد فرضيه ها اقدام گردد

   فرضيه اصلي:

عوامل مديريتي بر پياده سازي بودجه بندي عملياتي تأثير معناداري دارد

   فرضيه هاي فرعي:

1- عامل انساني بر پياده سازي بودجه بندي عملياتي تأثير معناداري دارد

2- عامل فني و فرايندي بر پياده سازي بودجه بندي عملياتي تأثير معناداري دارد

3- عامل محيطي بر پياده سازي بودجه بندي عملياتي تأثير معناداري دارد

1-6- متغيرهاي تحقيق:

   در اين تحقيق " عوامل مديريتي " با سه عامل " عامل محيطي، عامل فني و فرآيندي و عامل انساني" از طريق سئوالات پرسشنامه اندازه گيري مي شود همچنين" مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي" متغيير وابسته كه از طريق آزمون رتبه اي طيف ليكرت اندازه گيري      مي شود

1-7- روش تحقيق:

   اين تحقيق در دو بخش مجزا تدوين و تنظيم شده است كه بخش اول از روش مطالعات اسنادي و كتابخانه اي براي تدوين مباحث درج شده است بخش دوم تحقيق از روش پيمايشي و همبستگي استفاده گرديده است هم چنين تلاش شده ضمن توصيف عيني، واقعي و منظم مسائل مورد بررسي، فرضيات تحقيق از طريق آزمونهاي آماري مورد سنجش قرار  دهيم

1-8- ابزار گردآوري داده هاي تحقيق:

با توجه به اينكه اين پژوهش به بررسي مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي در بانكهاي سپه استان يزد مي پردازد لذا مهمترين ابزار جمع آوري اطلاعات عبارتند از:

منابع كتابخانه اي:

در اين تحقيق براي تدوين مباني نظري و بخشهاي تئوري از كتب و نشريات و مقالات فارسي و خارجي موجود در سايت اينترنتي و همچنيني كتابخانه سازمان راهبردهاي مديريت و برنامه‌ريزي دفتر پژوهش مجلس استفاده گرديده است

پرسشنامه :

از طريق پرسشنامه هايي كه به اين منظور تهيه شده است و در اختيار مديران و معاونين و كارشناسان بانكهاي سپه استان يزد قرار گرفته است

1-9- جامعه آماري و نمونه گيري:

   جامعه آماري كليه مديران و معاونين بانكهاي سپه استان يزد مي باشند كه به نوعي با بودجه سازمان سروكار داشته اند در اين تحقيق از كل جامعه آماري كه 70  نفر از خبرگان (مديران و معاونين و كارشناسان) هستند نمونه‌گيري كرده و حجم نمونه به دست آمده 59 نفر است

1-10- روش تجزيه و تحليل داده ها:

   به منظور بررسي آماري و تجزيه و تحليل داده هاي بدست آمده از روش آمار توصيفي (اعلام فراواني، درصد فراواني نسبي)، استفاده گرديده و همچنين براي تائيد يا رد فرضيه‌ها از آزمون فريدمن و براي آزمون رابطه بين تجربه،تحصيلات و رشته با عوامل مديريتي نيز از آزمون كروسكال واليس استفاده شده است و در پردازش اطلاعات نيز از نرم افزار SPSS  بهره گرفته شده است

1-11- قلمرو تحقيق:

با توجه به موضوع پژوهش قلمرو تحقيق بشرح زير مي باشد:

قلمرو موضوعي: بودجه (به ويژه بودجه ريزي عملياتي)

قلمرو سازماني: بانكهاي سپه استان يزد

قلمرو زماني: 1386

بودجه بندي عملياتي:

عبارتست از برنامه سالانه به همراه بودجه سالانه كه رابطه ميان ميزان وجوه تخصص يافته ها به هر برنامه و نتايج به دست آمده از آن برنامه را نشان مي دهد (پناهي، 1384)

مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي:

عوامل يا دلايلي است كه باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردند

عوامل محيطي:

در اين تحقيق اشاره به عواملي نظير عوامل سياسي، پشتيباني دولت از بودجه با ايجاد الزامات قانوني و پاسخگويي سازمانها در مقابل جامعه دارد كه بعلت متغير بودن شرايط سياسي و فقدان پشتيباني دولت از بودجه با ايجاد الزامات قانوني و همچنين فقدان پاسخگويي سازمانها در مقابل جامعه باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (پناهي، 1384)

عوامل سياسي:

به عواملي از قبيل نوع نظام و شرايط سياسي، عدم توافق و هماهنگي قوه مقننه با قوه مجريه اطلاق مي شود كه متغير بودن شرايط سياسي و توافق و هماهنگي قوه مقننه با قوه مجريه باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (پناهي، 1384)

پشتيباني دولت از بودجه با ايجاد الزامات قانوني در بودجه:

ساده سازي هر چه بيشتر رويه هاي قانوني و حذف مقررات دست و پاگير باعث اجراي موفق بودجه‌ريزي عملياتي مي‌گردد بنابراين قوانين و مقررات دست و پاگير باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (مزيدي، 1385)

پاسخگويي سازمانها در مقابل جامعه:

الزام سازمان به پاسخگويي به منظور ارائه دلايل منطقي در مورد اعمالي كه انجام داده است فقدان پاسخگويي سازمانها در مقابل جامعه باعث عدم اجراي صحيح بندي عملياتي مي گردد (باباجاني، 1382)

عوامل فني و فرآيندي:

در اين تحقيق اشاره به عواملي نظير برنامه ريزي استراتژيك، تعيين شاخص در بودجه، اعتبار شاخص در بودجه بندي و تغيير متناسب سيستم حسابداري و گزارشگري دارد فقدان اين عوامل باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد

برنامه ريزي استراتژيك:

فرآيندي است كه در جهت تجهيز منابع انساني و وحدت بخشيدن به تلاشهاي آنان براي نيل به اهداف و رسالتهاي بلند مدت با توجه به به امكانات و محدوديتهاي دروني و بيروني فقدان برنامه ريزي استراتژيك باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (قاسمي، 1382)

تعيين شاخص در بودجه:

مجموعه اي از استانداردها و راهبردها يا مقياسها است كه عملكرد بوسيله آنها بصورت واضح و رضايت بخشي معني مي شود فقدان شاخصها در بودجه بندي باعث عدم اجراي صحيح بودجه‌بندي عملياتي مي گردد (پناهي، 1384)

اعتبار شاخص در بودجه:

شاخصي كه مفهوم يا ساختار را مي سنجد و مقياس درستي براي آنچه كه جهت سنجش مورد نظر قرار مي گيرد فقدان اعتبار شاخصها در بودجه بندي باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (پناهي، 1384)

تغيير متناسب سيستم حسابداري و گزارشگري

استفاده از سيستم حسابداري براساس قيمت تمام شده و كاربرد ثبت حسابداري تعهدي به منظور تعيين هزينه هاي واقعي برنامه و فعاليتها فقدان تغيير سيستم حسابداري براساس قيمت تمام شده و ثبت حسابداري تعهدي باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (مزيدي، 1385)

عوامل انساني:

آموزش:

تعداد ساعتهاي آموزش هر فرد در سال مي باشد كه نبود آموزش باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (سعادت، 1380)

شرايط احراز مشاغل:

تعيين خصوصيات تجربيات و مهارتهايي كه متصدي شغل بايد داشته باشد كه فقدان شرايط احراز مشاغل به لحاظ تجربي و تحصيلي باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (سعادت، 1380)

نظام تشويق و تنبيه:

ابزارهاي مهمي كه مديران مي توانند با استفاده از آن، انگيزش كاركنان را به سمت اهداف سازمان هدايت كنند نبود نظام هاي تشويق و تنبيه براي انگيزش كاركنان باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (پناهي، 1384)

نظام حقوق و مزاياي مناسب:

تناسب حقوق و مزايا با هزينه زندگي و نوع حجم كار مي باشد بعلت عدم تناسب حقوق و مزايا با هزينه زندگي و نوع حجم كار باعث عدم اجراي صحيح بودجه بندي عملياتي مي گردد (سعادت، 1380)

1-13- محدوديتهاي تحقيق

   در خصوص تحقيق حاضر، محدوديتي به شرح ذيل قابل ذكر مي باشد:

كمبود اطلاعات در زمينه بودجه بندي عملياتي در كتابخانه دانشگاهها و سازمانهايي همچون مديريت و برنامه ريزي و دفتر پژوهش مجلس و ساير دستگاههاي اجرايي يكي از محدوديتهاي اين پژوهش مي باشد

1-14- جمع‌بندي و نتيجه‌گيري

در فصل اول ابتدا طرح تحقيق ارائه شده است كه در اين طرح، مسئله اصلي و مشكل بيان شده سپس اهداف تحقيق كه شامل 1- شناسايي موانع و مشكلات پياده سازي بودجه بندي عملياتي  2- اولويت بندي هر يك از عوامل  3- ارائه راهكار مناسب براي حل مشكل ارائه گرديده است و همچنين فرضيه هاي تحقيق، روش جمع آوري اطلاعات، جامعه آماري و غيره بيان شده است