مقاله نقش تصاوير ماهواره‌اي بعنوان يك ابزار قوي در امر اكتشاف و استخراج
تأثيرات ورزش در كودكان
مقدمه
كاهش الگوي حركتي بچه ها بويژه در دوران طلايي رشد، يعني 11 تا 16 سالگي از مهمترين نگراني هاي بهداشتي حال حاضر دنياست. اكثر مطالعات نشان ميدهند الگوهاي فعاليت دوران كودكي تا حد قابل ملاحظه اي الگوها و سطح فعاليت آينده ي افراد بالغ را تعيين مي كنند. بهر حال بي تحركي، همانند سطح عواملي چون كشيدن سيگار پرخوري، فشار خون بالا و اضافه وزن، يكي از موضوعات اصلي و البته قابل اصلاح در ميان عواملي است كه باعث« بيماري سرخرگ كرونري»[1](CHD ) مي شوند( اثر زندگي غيرفعال روي بيماري سرخرگ كرونري به اندازه ي كشيدن 20 عدد سيگار در روز است.) بنابراين جدا از خوشايند بودن ورزش و موفقيت هاي حاصل از آن، رفع عادتهاي غيرفعال در كودكان، بسيار مهم است.
بايد توجه داشت كه كودكان در مقايسه با بزرگسالان، تفاوت هاي مهم و قابل ملاحظه اي در واكنش بدني به ورزش و فعاليت بدني دارند. بنابراين، دانش مربيان از اين تفاوتها به پيشگيري از وارد كردن فشار جسماني بي مورد روي افراد جوان كه ممكن است باعث ايجاد احساس منفي از ورزش و تمرين در آنها شود، كمك مي كند. در اين مقاله ي كوتاه سعي خواهد شد، سطوح آناتوميكي و فيزيولوژيكي كودكان، با توجه به ملاحظت تمريني، مورد بررسي قرار گيرند.
جهش رشد
رشد كودكان از الگوي يكنواختي پيروي نمي كند ، بلكه دارا ي نوسان است كه بيشترين سرعت آن( جهش رشد) درد مرحله ي نوجواني، در محدوده ي سن بلوغ اتفاق مي افتد؛ به گونه اي كه ممكن است نوجوان در طول دو سال حدود 15 سانتي متر رشد كند. اين رشد سريع ممكن است برخي تكنيك هاي ورزشي را تحت تأثير قرار دهد. افزايش سرعت رشد، بطور متداول در سنين 10 تا 12 سالگي در دختران، و12 تا 14 سالگي در پسران شروع مي شود؛ هرچند ممكن است در برخي موارد، زودتر و يا حتي ديرتر نيز شروع شود. اين موضوع مشكل آفرين است، زيرا كساني كه اين مرحله را زودتر شروع مي كنند نسبت به همسالان خود، صاحب برتري مي شوند و با تمرين كمتر مي توانند، موفقيت بدست آورند. و برعكس، كساني كه جهش رشدي خود را ديرتر شروع مي كنند، بدليل عقب افتادن در پيشرفت ورزشي، از ورزش زده مي شوند واغلب به اين دليل كه تصور مي كنند براي ورزش مورد نظر مناسب نيستند، ممكن است فعاليت ورزشي را ترك كنند. بنابراين، هر دو سمت منحني طبيعي جهت رشدي بايد مورد توجه مربيان قرار گيرد
ساختار بدن
قبل ا زمرحله ي جهش رشد ساختار بدن هر و جنس مشابه است ولي
پس از آن، دختران با لگن پهن تر و پسران با شانه پهن تر، مشخص مي شوند. همچنين، پسران دستان بلندتري خواهند داشت. پهن بودن لگن دختران باعث تغييرات زاويه ي استخوان ران، نسبت به لگن مي شود كه ممكن است باعث شود، برخي دختران هنگام دويدن، پاشنه ها را به بيرون حركت دهند. اين حركت روي تكننيك دويدن آنها تأثير مي گذاردو همچنين، زاويه دار بودن ران( نسبت به محور قائم) همراه با تجمع بيشتر توده ي عضلاني در سطح خارجي باعث ايجاد نيروهاي جانبي بزرگتر در سطح زانو در زمان حركت شلاقي بازكردن پا توسط عضلات چهارسر ران مي شود. نيروهاي مذكور ممكن است باعث حركت كشكك به سمت خارج شوند اين پديده مي تواند يكي از عوامل ايجادكننده كندرومالاسي كشكك باشد كه يكي از علت هاي درد زانو در دوندگان دختر است.
يكي از اعمال پيشگيرانه در دختراني كه داراي لگن پهن هستند، تقويت عضله ي پهن داخلي در دوران پس از بلوغ است. اين عضله، تنها عضله اي است كه نيروي داخلي كشكك رااعمال مي كند. يكي از حركات خوب براي تقويت بخش داخلي ران( عضله ي پهن داخلي) عبارت است از 5 تا10 باز تكرار حركت بازكردن آهسته ي پا با مقاومت كم( در حدود 60 درصد حداكثر) و نگهداري پا در حالت كشيده براي مدت پنج ثانيه. حتي نگهداري پا در حالت كشيده به صورت ايزومتريك( قراردادن يا زير يك ميز يا صندلي اتومبيل يا اتوبوس) به مدت 10 ثانيه مي تواند مفيد باشدو
دختران و پسران 9 ساله داراي عرضه شانه ي نسبتاً برابر هستند، اما در سن 19سالگي، پسران حدود چهار سانتي متر شانه ي پهن تر دارند. بلندتر بودن دستها و پهن بودن شانه ها همراه با توده ي عضلاني بيش تر توضيحي براي تفاوت بيشتر در قدرت نسبي بالا تنه ي پسراان در مقايسه با پائين تنه ي آنهاست. مشكل بسياري از دختران در انجام حركت پرش بالاي سر، با وجود اينكه امتيازهاي قابل توجهي در پرش عمودي به دست مي آورند.اين موضوع را تأئيد مي كند. به همين دليل، ركورد زنان در رشته هاي دو، نسبت به پرتاب ها، به مردان نزديك تر است.
پهن بودن لگن دختران باعث پائين آن مركز ثقل آنها مي شود. بنابراين براي حفظ تعادل توانايي بيشتري دارند. در مقابل، بالاتر بودن مركز ثقل پسران باعث مي شود كه تعادل آنها كمتر باشد. به هر حال، اين موضوع براي دختران در رشته ي پرش ارتفاع يك عيب محسوب مي شود.
آسيب استخواني
استخوان هاي دراز از محل صفحات اپي فيز( صفحات رشد) رشد مي كنند.
فشار حاصل از اضافه بار شديد و مكرر روي اين صفحات در دوران رشد، مي تواند به آنها آسيب برساند البته به نظر نمي رسد كه تمرينات قدرتي با استفاده از استروئيدهاي آنابوليكي، قبل از كامل شدن رشد( بعنوان مثال در گزارش اخير در مورد دختران 14 ساله ي آفريقاي جنوبي) ممكن است بعلت رسوب كلسيم در صفحات اپي فيزي، باعث توقف رشد طولي استخوان شود.
در دستها، رشد نسبتاً كمي در بخش تحتاني استخوان بازو در انتهاي فوقاني استخوان زند اعلا و زند زيرين( راديوس و اولتا) اتفاق ميافتد. در صورتي كه در پا، بيشترين رشد استخوانهاي ران، در درشت ني و نازك ني، به سمت زانو ايجاد مي شود. بنابراين، زانوي كودكان بايد با احتياط هاي ويژه توانبخشي همراه باشد.
اتصال كامل تاندون ها به زائده هاي استخواني كه در سنين 12 تا 20 سالگي اتفاق مي افتد، مي تواند باعث تعدادي از آسيبهاي خاصل از كشش تاندون شود مثل عارضه ي« ازگوت شلاتر» در زائده ي درشت ني( در سنين 12 تا 16 سالگي)، يا عارضه ي جداشدگي زائده ي پاشنه پا( از سنين 10 تا 13 سالگي) در دوندگان و پرش كنندگان جوان. التهاب زائده ي استخواني مشابهي نيز ممكن است در شانه، دست و لگن ورزشكاران جوان ايجاد شود.
اين عارضه تاندوني – استخواني كه با درد شديد همراهند به ويژه به سبب انجام تمرينات با تكرار زياد ايجاد مي شوند.
چربي بدن
در اوايل كودكي پسران و دختران مقدار مشابهي چربي دارند كه تقريباً بين 16 تا 18 درصد است. در دوران بلوغ، دختران با توجه به افزايش هورمون هاي جنسي، چربي بيشتري را بويژه در ناحيه ي سينه، لگن، ران و پشت بازو ذخيره مي كنند، درحالي كه چربي بدن پسران بطور مشابه از تمام قسمت ها كاهش مي يابد بنابراين تا شن 18 سالگي،درصد چربي بدن دختران ممكن است 24 تا 28 درصد باشد، در حاليكه در پسران ممكن است فقط 12 تا 16 درصدباشد در درختران اين تغييرات چربي باعث كاهش نسبي توان هوازي و قدرت و توان عضلاني ميشودو مربيان بايد اين موضوع را در نظر داشته باشند. برخي دختران نوجوان در مورد اين تغييرات حساس هستند و اگر مربيان و افراد ديگر بيش از اندازه آنها را به لاغرشدن تشويق كنند، ممكن است دچار بيماري هايي از جمله بي اشتهايي عصبي شوند. درحال حاص بخش قابل توجهي از دختران مستعد بي اشتهايي هستند و اين موضوع از نظر خودشان طبيعي است. اما لازم است مربيان به اين موضوع توجه كنند كه دختران بويژه از سن 12سالگي به بعد، دچار سوءتغذيه نشوند.
بسياري از دختران پرخور نيتسند بخشي از افزايش تجمع چربي، حاصل سطوح نسبتاض طبيعي خوراك، و كاشه سطوح حركتي آنهاست. اين كودكان، حتي وقتي در فعاليت هاي ورزشي مثل شنا، فوتبال،، وغيره شركت مي كنند از همسالان غيرچاق خود فعاليت كمتري دارند اين موضوع نيز بايد مورد توجه مربيان قرار گيرد وسعي كنند، ميزان فعاليت كودكان چاق را در فعاليت هاي تفريحي- ورزشي افزايش دهند.
كودكان و فعاليت هاي بدني
در جهان توسعه يافته و صنعتي امروز بيشتر كارها( خريد وسايل موردنياز، ارسال، بسته بندي پستي نامه، باز و بسته كردن در ورودي، خاموش و روشن كردن تلويزيوون، جمع كردن پرده ها و پرداخت هزينه هاي مصرف آب و برق، و .....) فقط با فشار يك دكمه يا كليك ماوس انجام مي شود.اگرچه اين امكانات بمنظور صرفه جويي در وقت و سرعت بخشيدن به كارها، كاهش رفت و آمد هاي درون شهري و.... تأمين شده استو ولي مشكل ديگري را پيش روي انسان عصر حاضر قرار داده است: « بي تحركي»
همه ي مردم كمابيش از فايده هاي حاصل از انجام فعاليت هاي بدني باخبرند. پيروي از يك برنامه منظم فعاليت بدني از كودكي تا بزرگسالي مانع از بروز بيماري هاي قلبي- عروقي، ديابت، پرفشاري خون، سرطان كولون، و پوكي استخوان خواهد شد. بعلاوه، بهداشت رواني را با افزايش سطح هوشياري، توان يادگيري و اعتماد به نفس حفظ مي كند)]گزارش وزارت بهداشت آمريكا، 1994 [ بعبارت بهتر زندگي فعال مترادف است با زندگي سالم و با كيفيت. با وجود اين، بررسي ها نشان مي دهند كه به تدريج از ميزان تمايل كودكان و بزرگسالان به انجام فعاليت هاي بدني كاسته شده است. 61 درصد از نوجوانان 13-9 ساله ي آمريكايي در فعاليت هاي بدني برنامه ريزي شده شركت نمي كنند و 6/22 درصد نيز در اوقاات فراغت به فعاليت هاي بدني نمي پردازند]گزارش هفتگي مرزك كنترل و پيشگيري از بيماري هاي آمريكا، 2002 [ .
اگر مسير عبور از كودكي به جواني و از جواني به ميانسالي باكاهش تدريجي ميزان فعاليت بدني و افزايش مصرف غذاهاي پركالري همراه باشد، به چاقي و بروز انواع بيماريهاي مزمن خواهد انجاميد. همچنين مبلغ بسيار زيادي براي تشخيص و در مان بيماري هاي مزمن و مراقبت از مبتلايان هزينه خواهد شد. از آنجا كه الگوي« زندگي فعال» از كودكي شكل مي گيرد، با تشويق كودگكان به شركت در فعاليت هاي بدني مي توان نسلي سالم كه دانش و مهارتهاي لازم را در مدرسه كسب كرده است، و با ياري مربيان و معلمان آگاه و متعهد نخستين گام را درجهت ارتقاي سطح سلامتي جسمي و رواني و پيشگيري از بيماريهاي مزمن برمي دارد، پرورش داد.
در اين مقاله، پس از بررسي مقدار فعاليت بدني توصيه شده براي كودكان و معرفي راههاي سنجش آن، روشهاي تشويق كودكان به شركت در فعاليت هاي بدني را شرح خواهيم داد.
فعاليت بدني چيست و چه مقدار براي كودكان توصيه شده است؟
فعاليت بدني به معناي حركت بدن به كمك عضلات و استخوان هاست كه با مصرف انرژي همراه است] پرت و پيت[2]، 1995[ به نظر مي سد هر قدر فعاليت بدني بيشتر باشد، فايده هاي بيشتري هم بدست خواهد آمد در حاليكه چنين نيست. به همان اندازه كه عدم تحرك زمينه ساز چاقي و انواع بيماري هاست، فعاليت بدني شديد و طولاني هم به عضلات و استخوان ها آسيب مي رساند. بيشترين فايده از انجام فعاليت هاي بدني زماني به دست خواهد آمد كه برنامه ريزي شده باشد . اگر فردي با 40 تا 60 درصد« ظرفيت پيشينه ي هوازي» [3] خود به فعاليت بدني با شدت كم تا متوسط بپردازد، آمادگي جسماني وي افزايش مي يابد و از احتمال بروز بيماري هاي قلبي –عروقي كاسته خواهده شد] بلر و كانلي[4][ خطر بروز آسيب ديدگي عضلات و استخوان ها و حمله هاي قلبي هنگام ورزش نيز به حداقل مي رسد.
براي كودكان،مدت 30 دقيقه فعاليت بدني با شدت متوسط در روز توصيه شده است]
پرت و پيت 1995 [ مي توان فعاليت اي بدني با شدت متوسط را در دوره هاي كوتاه مدت 10 دقيقه اي، چند بار در روز انجام داد تا در مجموع به مدت 30 دقيقه در روز براي بزرگسالان و 60 دقيقه در روز براي كودكان برسد] پنگريزي، كوربين و وك[5]1996 [ .
« هرم فعاليت بدني كودكان»[6]در سال 1998 بوسيله پنگريزي و كوربين ارائه شد( شكل1).در هرم فعاليت بدني سه سطح فعاليت بدني براي كودكان در نظر گرفته شده است. سطح اول، فعاليت هاي روزانه را دربرمي گيرد،( پياده رفتن به مدرسه يا خانه ي دوست دوچرخه سواري و انجام كارهاي خانه) . در سطح دوم شامل فعاليت ها و ورزش اي هوازي مي شود. لازم است كه كودكان بتدريج بامهارتهايي آشنا شوند و با توجه به سن، ميزان رشد و مهارت هايي كه ياد گرفته ند، به فعاليت هاي بدني بپردازند. آنها نبايد دررقابتهاي ورزش سطح بالا و فعاليت هاي شديد شركت كنند.
در سطح سوم، آمادگي عضلاني و انعطاف پذيري قرار دارد و انجام نرمش ها و تمرين هاي كششي با شدت كم تا متوسط توصيه مي شود.
