مقاله نقش تصاوير ماهواره‌اي بعنوان يك ابزار قوي در امر اكتشاف و استخراج دوشنبه ۲۱ تیر ۹۵ | ۰۹:۴۹ ۹ بازديد
مركز تحقيقات نجوم
فهرست مطالب
مقدمه
اهميت موضوع و دلايل انتخاب آن
فصل اول:
مطالعات پايه
1 . 1 ) مطالعات جغرافيايي، اقليمي، اجتماعي و فرهنگي و ....
1 . 2 ) مطالعات پيرامون نجوم
1 . 2 . 1 ) مفاهيم پايه و اطلاعاتي از دانش ستاره شناسي
جهان، ستارگان، منظومه شمسي، خورشيد، سيارات، سياركها، اقمار، ستارگان دنباله دار، شهاب سنگها، سياره زمين، اثرات معلول، چرخش زمين، حركت انتقالي به دور خورشيد، ساكن نبودن زمين.
چشم غير مسطح مي بيند؟
1 . 2 . 2 ) پيشينه پژوهشهاي دانش ستاره شناسي در سرزمين ايران
الف ) پيش از اسلام؛
دنياي اساطير ايراني و علم نجوم؛
-روحانيت و علم نجوم
فصل دوم :
مطالعات كالبدي و برنامه ريزي طرح
مكانيابي رصدخانه
2 . 1 ) لزوم پژوهش براي مكانيابي و رصد خانه به همراه معرفي چند نمونه رصدخانه خارجي
2 . 2 ) پارامترهاي مهم در مكانيابي رصدخانه
2 . 3 ) جدول استانداري هاي مكان يابي رصدخانه
2 . 4 ) مكان يابي رصدخانه ملي ايران
2 . 5 ) پلانتاريم
فصل سوم :
طراحي
3 . 1 ) شرح فضاها را استانداردها
3 . 2 ) برنامه فيزيكي
3 . 3 ) تجزيه و تحليل سايت و مكان يابي
3. 3 . 1 ) انتخاب بستر فيزيكي طرح
3 . 3 . 2 ) دستريسها
3 . 3 . 3 ) مكان يابي
3 . 3 . 4 ) سد كينه ورس
3 . 4 ) ديدگاهها و رويكرد هاي نظري طراحي:
3 . 5 ) سازه مجموعه
3 . 6 ) نيازهاي فني طرح
3 . 7 ) تعيين جهت استقرار ساختمان
3 . 8 ) ساختار طرح پلانتاريم مجموعه
ضمائم:
نقشه ها و مدارك طراحي
منابع و مآخذ
مقدمه :
اهميت موضوع و دلايل انتخاب آن.
با نگاهي به گذشته كشور عزيزمان ايران، به اين نكته مي رسيم كه تاهمين چند قرن پيش ايران، يكي از چند مركز مهم توليد علم، در جهان بوده است.
در واقع با ورود اسلام به ايران، و تشويق علم آموزي و اكتشاف در چگونگي آغاز و انجام اين جهان در معارف ديني، مسلمانان در قرن اوليه هجري تا به حال به طور پيوسته در كسب علم و دانش كوشيده اند حال بگذريم از اين نكته كه در بر هه اي از زمان بسيار پر تحرك و در برهه اي ديگر بنا بر علل سياسي و روي كار نبودن دولت مركزي نيرومند از اين كار بازمانده اند؛ تاريخ علمي كشورمان با داشتن بزرگاني چون؛ زكريا رازي،فارابي،دكترحسابي ، ابن سينا، خيام، ابوريحان بيروني، خواجه نصرالدين توسي، شيخ بهايي، و صدها دانشمند و پژوهشگر و اديب و عارف ديگر، دليل محكمي بر اين ادعاست.
نجوم از جمله علومي بوده است كه از همان آغاز تمدن شهرنشيني ايران يعني تمدنهاي پيش از دو هزار قبل از ميلاد منجمله عيلام و ساير تمدنهاي اطراف آن نضج يافته است.
در اين مدت طولاني تا اين زمان همواره ايرانيان بنابر دلايلي مختلفي كه در ادامه خواهد آمد توجه ويژه اي به علم نجوم داشته اند. كه رصدخانه مراغه در واقع نمونه مهم آن است.
براي پي بردن به اهميت مركز علمي رصدخانه مراغه همين بس كه بدانيم پايه گذاري رصدخانه مراغه به گونه يك بنياد عظيم پژوهشي و آموزشي از قرن هفتم هجري و نقش مهم آندر گرد آوردنگروهي بزرگ از دانشمندان و دانش پژوهان و دانشجويان از يك سوو تمركز دادن كتابها و مدارك و اسناد علمي معتبر در آن و فراهم ساختن موجبات پژوهش در جوي آرام و بهره مند از تمامي امكانات لازم و بالاخره عرضه ساختن بررسيها و كشفيات اين بنياد علمي در جهان آن روز موجبات آن فر اهم ساخت تا شهرت اين مركز علمي به بيشتر سرزمينها بپيچد و توجه بسياري از سرزمين ها را به خود جلب نمايد تا جائيكه بيشتر حكمرانان و محققان آرزو مي كردند تا بتوانند نظيرچنين چيزي مركزي را در سرزمين خويش بر پا سازند.
با عنايت به ضرورت معرفي اين گذشته پر بار به نسل جوان امروزي تشويق و ترغيب آنان به ادامه راه گذشتگان، ونيز ايجاد مركزي براي و رصد اجرام آسماني، تحقيق و پژوهش، برگزاري همايش ها و كنفرانسهاي علمي و پژوهشي و ايجاد يك مركز مطالعات نجوم در شهر ترانزيتي چون ابهر كه در مسير اتصال سه قطب علمي غرب و شرق و جنوب كشور است ضروري مي نمايد.
در طراحي اين مجموعه بايد تاسيسات جنبي را طراحي كرد كه مي تواند گذشته تاريخي پرشكوه علم نجوم ايران را به بازديد كنند گان در سطح هاي مختلف و با دانستني هاي متفاوتاطلاعات ارز نده اي را انتقال داد. با ايجاد اين واحد ها برداشتي متفاوت براي همه بازديد كنند گاندر زمينه هاي علوم ستاره شناسي كهن ايران و سير چگونگي آن بدست خواهد آمد –محققان و پژوهشگران نيز خواهند توانست با استفاده از امكانات فراهم آمده در اين مجنمع علمي به كار پژوهشهاي ارزنده اي در زمينه علم ستاره شناسي و رشد تكاملي آن بپردازند و بسياري از نكات تاريك و ناشناخته را روشن كنند همچنين با ايجاد يك تالار كوچك كنفرانس و امكان برگزاري سمينارهاي علمي و تبادل نظر در زمينه ستاره شناسي و تاريخ علم نجوم در ايران فراهم خواهد آمد.
با ايجاد يك پلانتاريم نيز موجبات آن فراهم خواهد گشت تا بازديد كنند گان از مجموعه بتوانند با مشاهده آن شناختي مطلوب از آسمان بدست آورند.
باشد كه اين خود موجب آن گردد تا شوق تحقيق در كارهاي شتاره شناسي كه پساز دورانهاي شكوفايي گذشته. امروز از جانها بيرون رفته است دوباره در ميان جوانان اين مرز و بوم زنده شود.
از طرفي ايجاد و چنين مجموعه اي مي تواند در جلب توريست نيز موثر بود. و ضمن رونق بخشيدن به اقتصاد شهر با توجه به بناهاي تاريخي شهر موجب رونق صنعت جهانگردي شود.
جدا از مناطق فوق بايد به اين نكته توجه داشت كه اصولا تحقيق درباره علوم زير بنايي چون نجوم جز و شاخص هاي توسعه كشورها به حساب مي آيد بنابراين پرداختن به مسائلي همچون علم نجوم مي تواند روح تحقيق و توسعه را در ملت ها پرورش دهد.
3 - 1 ) شرح فضاها و استانداردها :
به منظور ساخت مركز تحقيقات نجوم و اخترفيزيك مراغه با توجه به اهداف درنظر گرفته شده اين مجموعه مي بايستي شامل بخش هاي ذيل باشد:
1 ) بخش داده هاي مستقيم؛
2 ) بخش رديابي؛
3 ) بخش ارزيابي رصد؛
4 ) بخش توسعه و كنترل علمي و فني؛
5 ) بخش اسناد و مدارك؛
6 ) بخش كامپيوتر و اينترنت؛
7 ) بخش آموزش تخصصي؛
8 ) بخش نمايشگاهي؛
9 ) بخش همايشهاي علمي و فني؛
10 ) بخش مديريت، برنامه ريزي اداري؛
11 ) بخش خدماتي و عمومي؛
12 ) بخش افلاك نما؛
13 ) تأسيسات؛
حال له تعريف هر كدام از بخش هاي ذكر شده پرداخته و به استانداردها و مقدار فضاي مورد نياز خواهم پرداخت.
1 ) بخش داده هاي مستقيم :
اين بخش بخش شامل دو قسمت مي باشد قسمت اول تلسكوپ هاي اختر فيزيكي كه رصد ستارگان را انجام ميدهد، و فقط در طول شب فعال هستند اين قسمت شامل چهار تلسكوپ مي باشد و مشخصات تلسكوپ دو تا 5/1 متري و دو تاي ديگر 3/1 متري است و هر كدام از تلسكوپ به فضاي 300 متر جهت رصد نياز دارند. (فضاي داخل گنبد).
قسمت دوم تلسكوپ خورشيدي است كه در طول روز فعاليت مي كند كه اين قسمت در واقع همان رصد خانه خورشيدي است و به 300 متر فضا نياز است.
2 ) بخش رديابي :
اين قسمت درهر يك از بخش هاي اختر فيزيك خورشيدي دانشمندان با رديابي و كنترل حركت اجرام آسماني و يا خورشيدي نحوه حركت و جهت گيري تلسكوپها به سمت اهداف موردنظر را طراحي و كنترل مي كنند و اين در واقع برنامه رصد و زمان انجام رصدهاي مختلف را تعيين كرده و كنترل حركت پايه هاي تلسكوپ را در اختيار دارند. بخش رديابي تلسكوپي در داخل هر كدام از رصدخانه هاي اخت فيزيكي و خورشيدي به صورت مجزا فضاهايي براي سرويس گرهاي متصل به شبكه كامپيوتري تلسكوپها و همچنين يك سري فضاهاي خدماتي مي باشد در اين بخش در هر كدام از رصدخانه ها 4 نفر همزمان فعاليت دارند.
3 ) بخش ارزيابي رصد :
اين بخش نيز شامل دو قسمت مي باشد :
1 ) ارزيابي اپتيكي ستاره اي كارگاههاي سنجش جرم و تابش و زمان سنجشي و كارگاههاي فيزيك نور و پلاسما و دستگاههاس آزمايش كننده نور فعاليت دارند؛
2 ) ارزيابي اپتيكي خورشيدي؛
در ارزيابي خورشيدي دو بخش مجزا داريم كه يكي عمل سنجش تابش و ديگري بخش طيف نگاري خورشيد است در كنار بخش هاي ذكر شده لابراتورهاي عكاسي ستاره اي و خورشيدي قرار داند كه چاپ عمس و نگاتيو عكسهاي تهيه شده را برعهده دارند تمامي بخش هاي ذكر شده مجهز به چاپگرهاي رنگي و سياه و سفيد بوده تا مدارك مورد نياز را تهيه كنند در كنار اين بخش ها پردازش و توليد اطلاعات علمي وجود دارد كه با هر سه قسمت ذكر شده در ارتباط است و وظيفه آرشيو و توليد و پردازش كلي اطلاعات را به عهده دارد.
كلاً فضاهاي موردنياز در اين بخض عبارتند از :
1 ) كارگاه فيزيك نور و پلاسما چهار اتاق؛
2 ) كارگاه سنجش جرم و تابش چهار اتاق؛
3 ) كارگاه زمان سنجي چهار اتاق؛
4 ) لابراتوار عكاسي ستاره اي چهار اتاق؛
5 ) كارگاه ارزيابي و سنجش تابش خورشيدي يك اتاق؛
6 ) كارگاه طيف يك اتاق؛
7 ) لابراتور عكاسي خورشيدي يك اتاق؛
بخش توسعه و كنترل علمي و فني :
در اين قسمت كه كليه كنترلهاي لازم بر روي تمام بخش هاي فني مجموعه انجام مي گيرد و اين بخش شامل 3 قسمت است :
الف ) توسعه و كنترل علمي و فني ابزارها كه با در اختيار گذاشتن كارگاههاي طراحي الكترونيك، ترازبندي دقيق، طراحي صنعتي و مونتاژ قطعات مورد نياز تلسكوپ ها و نگهداري و سرويس آنها را برعهده دارد.
ب ) بخش كنترل عملكرد فني كه به طور پيوسته شرايط رصد و استفاده از ابزارهاي فني و تلسكوپها را كنترل مي كند تا مجموعه موردنظر تحت يك برنامه استاندارد و مرثر به كار خود ادامه دهد اين بخش بيشتر با بخش رديابي در ارتباط است.
پ ) بخش كنترل فرآيند علمي كه بيشتر با بخش هاي ارزيابي در ارتباط است با دعوت از دانشمندان مختلف با تخصص هاي ويژه به طور مرتب فرآيند توليد اطلاعات و پردازش داده ها را كنترل مي كند همچنين در اين پردازشگرهاي ويژه اي براي انجام محاسبات ويژه وجود دارد.
كلاً فضاهاي مورد نياز به شرح سذيل است :
1 ) كنترل فني علمي (شامل بخش و قسمتهاي هماهنگي)؛
2 ) كارگاه طراحي الكترونيك (شامل فضاهايي براي طراحي و تعمير قطعات الكترونيك)؛
3 ) كارگاه طراحي صنعتي (شامل كارگاه ساخت و طراحي و تعمير قطعات الكترونيكي)؛
4 ) كارگاه ترازبندي دقيق (فضايي جهت تنظيم و ترازبندي قطعات)؛
5 ) كارگاه مونتاژ قطعات :
اين قسمت شامل كامپيوترهاي فرآيندي و پردازشگرهاي ويژه جهت كنترل و تهيه داده هاي اندازه گيري شده مي باشد در ضمن كاركردن بر روي مسائل وعبارتهاي پيچيده رياضي و ارزيابي حاصل از داده هاي اوليه را عهده دار مي باشد.
6 ) مركز كنترل هاي علمي :
اين قسمت عهده دار كار بر روي مسائل پيچيده فني و نظارت بر عملكرد آزمايشگاههاي ارزيابي اپتيكي و تجهزيات الكترونيكي مي باشد.
7 ) مركز كنترل عملكردهاي فني :
(در اين قسمت اجزاء سيستمهاي آزمايشگاهي فيزيك نور و پلاسما كنترل مي شود).
5 ) بخش اسناد و مدارك :
اين بخش عهده دار مسئوليت هماهنگي بين دستاوردهاي پژوهشي اين مركز و سنديت دادن آنها مي باشد گردآوري منابع مطالعات علمي و فني ويژه و تهيه آرشيو از دستاوردهاي علمي در اين بخش صورت مي گيرد. آرشيوهاي اين بخش از طريق شبكه اينترنت با ساير نقاط جهان در ارتباط خواهد بود.
كتابخانه مجموعه با ظرفيت 10000 جلد در نظر گرفته مي شود كتابخانه اي با سيستم باز مي تواند عمل نمايد در طرح كتابخانه براي هر 100 جلد كتاب 2/1 متر مربع مساحت فضا لازم است.
بخش مرجع عموماً 8 درصد سطح كتابخانه را اشغال مي كند به ازاي هر 100 كتاب 25/2 متر مربع فضا لازم است و بخش مجلات كتابخانه نيز به ازاي هر 100 جلد كتاب 3 متر مربع مي باشد در مورد قرئتخانه (سالن مطالعات) هم 5/3 متر مربع براي عر نفر درنظر گرفته مي شود.
فضاي كتابخانه : سالن مطالعه، مخزن كتاب، بخش مجلات بايگاني، قسمت كاركنان و سرپرست بخش و اتاق تكثير؛
آرشيو شامل فضاي :
1 ) بخش نگهدار نگاتيوهاي عكاسي رنگي و سياه و سفيد؛
2 ) بايگاني عكسهاي چاپي؛
3 ) فايل هاي اسناد و مدارك؛
4 ) فايل نقشه هاي و نمودارهاي ارزيابي شده و بايگاني مبادلات علمي؛
5 ) بايگاني مدارك فني ساخت رصد خانه و تلسكوپ؛
6 ) بخش كامپيوتر و اينترنت :
در اين بخش كه قابل دسترسي براي تمام كاركنان رصدخانه مي باشد عمليات رياضي پيچيده طراحي شده توسط بخش كنترل فرآيند علمي انجام مي شود و كاركنان هر بخش براي استفاده از اطلاعات بخشهاي ديگر و همچنين براي ارتباط با شبكه جهاني اينترنت از اين مركز استفاده مي كنند همچنين اين بخش ارتباط لازم با ديگر رصدخانه هاي جهان را برقرار مي كند.
