مقاله نقش تصاوير ماهواره‌اي بعنوان يك ابزار قوي در امر اكتشاف و استخراج
كارآموزي داروسازي اسوه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
تاريخچه ....................................... 1
مقدمه.......................................... 3
اصول كلي و قوانين كنترل هاي آزمايشگاهي......... 4
آزمايش و ترخيص براي توزيع..................... 17
دفتر گزارش مردوديت ها......................... 22
اصول آزمايش پايداري........................... 24
ارزيابي دارو با دو نوع آزمايش پايداري......... 30
تعيين ميزان تغييرات متغيرهاي اصلي در فرمولاسيون اشكال دارويي 33
موارد عدم مصرف دارو........................... 34
عوامل ناپايداري و تخريب داروها................ 35
عوامل موثر در تخريب شيميايي دارو.............. 38
معيارهاي فيزيكو شيميايي در پايداري و پيش بيني پايداري 39
اشكال دارويي جامد
ديدگاههاي پايداري در مورد سيستم هاي پراكنده... 40
مطالعه پايداري و تعيين عمر مفيد داروها........ 44
دلايل آزمايشات پايداري......................... 45
نتيجه كلي از آزمايشات پايداري................. 46
ظروف نگهداري دارو............................. 48
گزارش موردي از برخي فعاليتهاي آزمايشگاه تحقيقات 51
ضميمه......................................... 69
خوشبوكننده ها و چاشني ها و رنگهاي مورد استفاده در داروها 70
برخي از تعاريف و سرواژه ها وعلامتهاي اختصاري در شيمي دارو 77
منابع......................................... 82
تاريخچه
شركت داروسازي اسوه (سهامي عام) با قدمتي بيش از 39 سال، درسال 1345 با نام شركت ايران مرك «سهامي خاص» تاسيس و تحت شماره 11234 در اداره ثبت شركت هاي تهران به ثبت رسيده از سال 1348 بهره برداري از كارخانه شروع گرديد در تاريخ 8/12/1360 به شركت اسوه تغيير نام يافت و در سال 1370 به «سهامي عام» تبديل گرديد و از 7/12/1372 در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذيرفته شد. همچنين با توجه به تعلق حدود 65% سرمايه اسوه به شركت مديريت سرمايه گذاري بانك ملي ايران (سهامي عام) و شركت هاي زير مجموعه آن، شركت اسوه از جمله شركت هاي تابع مديريت سرمايه گذاري بانك ملي ايران ميباشد.
محل كارخانه و مركز اصلي شركت در تهران- جاده قديم كرج-شاد آباد- خيابان 17 شهريور واقع است.
شركت در سال 1383 با استقرار سيستم مديريت كيفيت و سيستم مديريت زيست محيطي به صورت تلفيقي، موفق به اخذ گواهينامه ي ISO9001 و ISO14001 گرديد.
در حال حاضر شركت داراي گواهينامه هاي استقرار سيستم مديريت كيفيت و سيستم مديريت زيست محيطي مطابق با استانداردهاي ISO9001:2000 و ISO14001:2004 از شركت TUV NORD آلمان ميباشد.
شركت داروسازي اسوه زميني به مساحت بالغ بر 18000 متر مربع و زير بناي معادل 10580 متر مربع احداث شده است و شامل دپارتمان هاي توليد، آزمايشگاه تحقيقات و توسعه، آزمايشگاه كنترل كيفيت، فني مهندسي، انبارها و اداري است.
شركت داروسازي اسوه داراي پنج خط توليد به قرار زير است:
1-خط توليد آمپول
2-خط توليد قطره
3-خط توليد قرص هاي جوشان
4-خط توليد ساشه پودر و گرانول
5-خط توليد قرص هاي ساده و روكش دار
مقدمه:
همانطور كه گفته شد يكي از واحدهاي آزمايشگاهي موجود در كارخانه داروسازي اسوه واحد تحقيقات و توسعه ميباشد كه پرسنل آن متشكل از چند دكتر داروساز و چند شيميست ميباشد كه در آن بخش به كار تحقيقات و توليد و توسعه داروهاي جديد مشغول هستند.
به عنوان توضيح بيشتر مي توان گفت كه دارو سازان در آن واحد داروهاي جديد را تهيه ميكنند و شيميست ها نيز آزمايش هاي لازم را در رابطه با پايداري و خصوصيات فيزيكي داروها قبل و بعد از تهيه انجام ميدهند.
شايان ذكر است كه آزمايشات پايداري بر روي داروها در طي ماه هاي متوالي تكرار ميشود.
داروها سپس به خط توليد فرستاده شده و كنترل بيشتر به آزمايشگاه ديگري به نام كنترل كيفيت محول ميشود كه در اين واحد دارو در حين توليد آزمايش ميشود.
در آزمايشگاه كنترل كيفيت علاوه بر آزمايش هايي كه در تحقيقات انجام شده بود آزمايش هاي ميكروبي نيز انجام شده و كيفيت دارو از همه لحاظ تاييد ميشود.
پس از تاييد نهايي دارو به بازار فروش عرضه خواهد شد.
با توجه به مطالبي كه در مورد فعاليت هاي آزمايشگاهي اين شركت گفته شد و نيز مشترك بودن يك سري از فعاليت ها بين اين دو واحد و همچنين توضيحات بيشتر در مورد خصوصيات و قوانين آزمايشگاه ما در اين گزارش به بررسي توام اين دو واحد خواهيم پرداخت.
اصول كلي و قوانين كنترل هاي آزمايشگاهي
بخشي از كنترل هاي آزمايشگاهي تعيين موارد زير است:
مشخصات، استانداردها و برنامه هاي نمونه برداري، روش هاي آزمايش دقيق و صحيح به منظور حصول اطمينان از انطباق اجزاء ظروف محصولات دارويي و درپوش ها و مواد در حين ساخت و برچسب ها و محصولات دارويي با استانداردهاي مخصوص صحت نوع ماده و پتانسي و كيفيت و خلوص.
آزمايشگاه كنترل كيفيت معمولاً از دو واحد آزمايش تشكيل ميشود:
1.آزمايشگاه شيميايي
2.آزمايشگاه ميكروبيولوژيكي
كار آزمايشگاه شيميايي عبارتست از اندازه گيري هاي شيميايي و آزمايش هاي مواد اوليه واجزاء ورودي و محصولات در دست ساخت و فرآورده هاي ساخته شده به منظور حصول اطمينان از انطباق آنها با مصوبات رسمي دارو سازي و يا مشخصات داخل كارخانه.
واحد ميكروبيولوژيكي آزمايش هاي مختلفي، از جمله آزمايش هاي مخصوص آلودگي ميكروبيولوژيكي در مواد اوليه وارده و اجزاء مشخص شده را انجام ميدهد، شمارش ميكروبي پلت ها كه در حين عمليات استريل انجام مي گيرد در انكوباتور قرار داده شده و تحت نظر گرفته ميشود. پيش از ترخيص محصول براي توزيع آزمايش هاي مناسب استريلزا سيون روي كليه ي اشكال تركيبي خاص، از جمله موارد تزريقي و داروهاي چشمي تكميل ميشود. آزمايشگاه هاي كنترل كيفيت غالباً داراي يك قسمت تحقيقاتي هستند كه روش هاي آناليز صحيح تر و اقتصادي تر و دقيق تري را بوجود مي آورد.
در بسياري از موارد مشخصات و روش هاي آزمايش توسط مصوبات رسمي فارماكوپه ي ايالات متحده (USP) يا فرمولر ملي (NF) تعيين و مقرر ميشود. با اينكه روش هاي مصوبات رسمي به منزله ي حكم نهايي در مورد داروها و اجزاء مندرج در آن است. ليكن توليد كننده ي دارو مجاز است ساير روش ها يا وسايل اتوماتيك را در مسير آزمايش ها جايگزين كند، مشروط بر اينكه نتايج حاصله با نتايج بدست آمده از پروتكل هاي رسمي يكسان باشد. مقررات داروهاي جديد (NDR) شيوه هاي آزمايش را محدود به شيوه هاي مي كند كه در درخواست ثبت داروهاي جديد (NDA) تصويب شده است. بر سر اين كه وقتي اقلام مورد بحث در مصوبات رسمي قرار گرفته اند، روش هاي داده شده (NDA) مي توانند جايگزين شوند يا خير، اختلاف عقيده وجود دارد.
شيوه هاي آزمايش داخلي كارخانه براي داروها يا اجزاء غير رسمي بايد همواره نتايج يكنواختي بدست دهد، تا بتوان از بي خطري و تاثير درماني محصول نهايي اطمينان حاصل كرد. ابداع اين ضوابط از وظايف مشترك قسمت هاي تحقيق و ابداع، تعيين مشخصات محصول و آزمايشگاه هاي كنترل كيفيت است.
تعيين و ايجاد روش هاي آزمايش مطمئن علمي، نيازمند مقررات كافي براي تعيين و بررسي قابليت اعتماد و صحت و دقت، انجام روش هاي آزمايش و وسايل آزمايشگاهي مورد استفاده ميباشد.
تعيين قابليت اعتماد مراحل آزمايشي از طرق زير ممكن است:
استفاده همزمان از چندين شيوه يا اندازه گيري بازيافت ها با استفاده از روش هاي استاندارد اضافه كردن مواد، يا تعيين مقدار در نمونه هايي با ارزش هاي معلوم كه با دقت تهيه شده باشد. به منظور تعيين اندازه بازيافت ها براي تعيين انحراف استاندارد و همچنين براي تعيين ميزان حساسيت آزمايش، آزمايش هاي مكرر لازم بايد انجام شود.
دقت روش آزمايش منوط است به اشخاصي كه آن روش را بكار مي گيرند. قبل ازهر چيز، تنها پرسنلي شايسته ي اجزاي روش هاي آزمايش هستند كه از نظر تحصيلات و آموزش و تجربه داراي صلاحيت باشند. به منظور ثبت و ضبط مدارك تحصيلي پرسنل، بايد براي هر يك از كارمندان آزمايشگاه پرونده ي پرسنلي شامل مشخصات زير نگهداري كرد:
1-نام
2-شرح تحصيلات دانشگاهي و مدارك تحصيلي و تاريخ دريافت مدارك
3-تجربيات مربوط، از جمله محل و شرح و تاريخ ها
4-دوره هاي باز آموزي و آموزش: موضوع و محل و تاريخ ها
5-آثار منتشره و تاريخ چاپ آنها
6-امتيازات تحصيلي و تشويق نامه ها
7-مسئوليت هاي محوله در آزمايشگاه و فهرست آزمايشها و اندازه گيري هايي كه شخص مجاز به اجراي آنهاست. هنگامي كه شخصي براي انجام اندازه گيري خاصي واجد صلاحيت تشخيص داده ميشود، نبايد هيچ گونه دسترسي به راهنمايي شفاهي از ساير پرسنل آزمايشگاه داشته باشد. منظور اينست كه شخصي كه داراي صلاحيت است، بايد صرفاً از روي دستورالعمل هاي مدون كار كند. چنانچه دستورالعمل ها كافي نباشد، عدم توانايي در اجراي اندازه گيري بدون راهنمايي اضافي اين عدم كفايت را نشان ميدهد.
بدين ترتيب، معياري هم بدست مي آيد براي قابليت انتقال روش و اينكه آيا ديگران نيز مي توانند از آن بطور صحيح استفاده كنند يا نه. گذشته از دقت و قطعيت، يكي ديگر از ويژگي هاي روش هاي صحيح علمي اندازه گيري، دستيابي به نتايج يكسان توسط اشخاص مختلف است.
روش هاي داخلي كنترل كيفيت در نهايت بايد موجب تسهيل اجراي صحيح كار شود. استفاده از جدول هاي كنترل به منظور ثبت نتايج آناليز بچ هاي متوالي از توليد يك محصول، وسيله اي است براي رديابي تغييرات غير راندوم و روش هاي نامطلوب چه در مرحله ي توليد و چه در آزمايشگاه.
به منظور چك كردن صحت روش هاي آناليز و صلاحيت پرسنل كنترل كيفيت در فواصل منظم، مي توان به نمونه هاي قبلاً آناليز شده و نمونه هاي استاندارد مراجعه كرد. در مورد آناليزهاي ماشيني پشت سر هم، استانداردها مي بايست به فواصل منظم اندازه گيري شود تا انحرافات تصحيح گردد و از صحت نتايج اطمينان حاصل شود.
كنترل هاي آزمايشگاهي بايد شامل موارد زير باشد:
1)بررسي و تعيين تطابق براي قبول هر سري از هر محموله از اجزاء و ظروف محصولات دارويي و درپوش ها و برچسب هاي مورد استفاده در توليد، پروسه و بسته بندي يا نگهداري محصولات دارويي از طريق تطبيق آنها با مشخصات تدوين شده. مشخصات بايد شامل شرح روش هاي نمونه برداري و آزمايش هاي مورد استفاده باشد. نمونه ها بايد معرفي از كل كالا بوده و كاملاً مشخص شده باشد. چنين روش هايي ضمناً مستلزم آزمايش مجدد و مقتضي هر يك از اجزاء و ظروف محصولات دارويي يا در پوش هايي است كه مستعد خرابي هستند.
2)تطبيق مواد در حين ساخت با مشخصات تدوين شده و توصيف روش هاي نمونه برداري و آزمايش. چنين نمونه هايي بايد معرفي از كل كالا بوده و كاملاً مشخص شود.
3)تطبيق روش هاي نمونه برداري و مشخصات مربوط به محصولات دارويي با شرح تدوين شده. چنين نمونه هايي بايد معرفي از كل كالا بوده و كاملاً مشخص شود.
واحدهاي مخصوص توسعه روش هاي آناليز بايد روش ها را پديد آورده و تكميل كند و واحد كنترل كيفيت بايد مشخصات آزمايش دارو را در مورد هر يك از اجزاء و مواد اوليه مورد استفاده در محصول و توليد آن بررسي و تاييد كند. اين اقلام با ذكر شماره و نام جنس سفارش داده ميشود و هنگام دريافت در كارخانه، شماره كنترل متواتري به آن تخصيص مي يابد كه براي كنترل مصرف و نگهداري حساب آن به كار برده ميشود. موارد دريافت شده اي كه به يك شماره كنترل اختصاص مي يابد به منزله ي محصولي است كه از هر يك از مراحل توليد توسط سازنده بيرون مي آيد و بايد معرف واحدي همگون باشد.
