روانشناسان موافق با دين

مقايسه سلامت عمومي و خودكارآمدي دانشجويان عقايد مذهبي بالا و پايين

مقايسه سلامت عمومي و خودكارآمدي دانشجويان داراي عقايد مذهبي بالا با دانشجويان داراي عقايد مذهبي پايين

اين فايل به صورت ورد و آماده پرينت و داراي پاسخنامه مي باشد.

چكيده

هدف اصلي مطالعه ي حاضر بررسي سلامت عمومي و خودكارآمدي در بين دانشجويان با عقايد مذهبي بالا و دانشجويان با عقايد مذهبي پايين است. براي نيل به اين هدف 100 نفر را به عنوان نمونه انتخاب نمودم، كه 50 نفر  از دانشجويان با عقايد مذهبي بالا و 50 نفر با عقايد پايين بودند. براي تعيين نتايج از روش آماري T-TesTاستفاده شده است. نتايج به دست آمده نشان داد كه دانشجويان با عقايد مذهبي بالا در دو مقياس سلامت عمومي و خود كارآمدي وضعيت بهتري نسبت به دانشجويان با عقايد مذهبي پايين داشتند و به طور كل تاثير مثبت عقايد و باورهاي ديني را در سازوكاري بهتر با زندگي شان مي دهد.

فهرست مطالب

فصل اول : بيان مسئله

1-1-)مقدمه                                                                                                       2

1-2-) بيان مسئله                                                                                                5

1-3) اهميت و ضرورت تحقيق                                                                             9

1-4) سوالات پژوهش                                                                                         12

1-5) اهداف پژوهش                                                                                          12

1-6) فرضيه هاي پژوهش                                                                                    12

1-7) تعريف مفهومي و عملياتي متغيرها                                                                 13

فصل دوم : پايه هاي نظري و پيشينه ي تحقيق

2-1) آقار منفي بر تندرستي                                                                                 16

2-2) زيگموندفرويد                                                                                            16

2-3) آلبرت اليس                                                                                               25

2-4) وندل والترز                                                                                                27

2-5) متخصصان مراقبت هاي اوليه                                                                        28

2-6) پزشكان مراقبت هاي اوليه                                                                            29

2-7) آراي روان شناسان موافق با دين                                                                    30

2-8) ويليام جيمز                                                                                                30

2-9) كارل گستاويونگ                                                                                      36

2-10) دين و سلامت روان                                                                                   43

2-11) مقابله ي ديني با تنش                                                                                44

2-12) خشنودي خوش بينانه از زندگي                                                                  47

2-13) تفسير خوش بينانه از مرگ                                                                         50

2-14) افسردگي و خودكشي                                                                               52

2-15) اضطراب                                                                                                 56

2-16) مصرف سوء الكل و دارو                                                                           57

2-17) مطالعات درماني                                                                                       58

2-18) سازو كارهاي ممكن براي تاثير دين                                                            59

2-19) دين و سلامت بدن                                                                                    61

2-20) فشار خون بالا                                                                                          61

2-21)سكته مغزي                                                                                               62

2-22) بيماري قلبي                                                                                             63

2-23) سرطان                                                                                                    67

2-24)مرگ ومير ناشي از همه علل                                                                       69

2-25) ساير مطالعات صورت گرفته در زمينه تاثير دين داري بر جسم و روان

انسان                                                                                                                70

فصل سوم : روش پژوهش

3-1) مقدمه                                                                                                        74

3-2) جامعه ي آماري پژوهش                                                                              74

3-3) نمونه ي آماري و روش نمونه گيري                                                              74

3-4) طرح پژوهش                                                                                             74

3-5) روش دست يابي به داده ها                                                                          75

3-6) پرسش نامه ي نگرش مذهبي                                                                        75

3-7) پرسش نامه ي سلامت عمومي                                                                      76

3-8) اعتبار پرسش نامه ي سلامت عمومي                                                               77

3-9) پايايي پرسش نامه ي سلامت عمومي                                                              78

3-10) روش نمره گذاري پرسش نامه سلامت عمومي                                               78

3-11) مقياس هاي سلامت عمومي                                                                        79

3-12) پرسش نامه ي خودكارآمدي                                                                     80

3-13) روش جمع آوري داده ها                                                                           81

3-14) روش اجراي اصلي پژوهش                                                                        82

3-15) روش آماري                                                                                            82

فصل چهارم : يافته ها

4-1) مقدمه                                                                                                        85

4-2) داده هاي تحليل شده                                                                                   86

4-3) فرضيه هاي پژوهش و تائيد  يا  عدم تائيد آنها                                                 86

فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري

5-1) مقدمه                                                                                                        90

5-2) نتايج تحقيق و بحث و بررسي                                                                      90

5-3) محدوديت هاي پژوهش                                                                              94

5-4) پيشنهاد هاي  تحقيق                                                                                    95

منابع و ماخذ                                                                                                       98

فصل اول

بيان مسئله

1-1) مقدمه:

تأمين و حفظ سلامتي يكي از اهداف عالي انسان است كه براي تحقق اين هدف تمام كشورها بخش قابل توجهي از سرمايه هاي مادي و معنوي خود را به اين امر اختصاص مي دهند. از آن جا كه كشور ما ايران بر پايه حكومت اسلامي اداره مي شود، علاوه بر قوانين مدون ملي، در دين مقدس اسلام نيز براي نيل به اين هدف، دستورات صريحي بيان شده است. مسلماً يكي از ابزارها براي توان مند كردن شخص، سلامت فكر و جسم است تا بتوانيم خود را از طريق آموزش و تعليم و تربيت به مدارج بالاي انساني ارتقاء بدهيم.

در مورد تأثير اعتقادات ديني بر بهداشت رواني از دير باز ميان متفكران اسلامي و متخصصان رواني نظرات متفاوتي وجود داشته است. از يك سو روان كاواني چون فرويد (1939-1856) و همكاران مذبه  و اعتقادات مذهبي  را يك اختلال نورتيك تلقي كرده و دين باوري را نه تنها بر سلامت رواني مؤثر ندانسته اند، بلكه برعكس براي بهداشت رواني مخاطره آميز نيز مي دانند. (افروز، 1372) از سوي ديگر افرادي چون يونگ (1961-1875) هر گونه اعتقاد ديني، ولو اين كه با خرافات مانند معتقدات بشر اوليه را هم مورد توجه قرار داده و براي سلامت رواني افراد ضروري دانسته اند. (همان منبع: 15) در اين راستا در سال هاي اخير استفاده از روان درماني مذهبي  در مداواي بيماري هاي رواني مورد بررسي قرار گرفته است. (بيان زاده، 1375).

بيان زاده (1375) روان درماني را يك اقدام سيستماتيك به منظور رفع بيماري رواني د ر يك رويكرد شناختي- رفتاري –مذهبي  تعريف نموده و هدف از روش هاي درمان مذهبي  را رفع اضطراب و افسردگي از طريق جست و جوي ارزش هاو عقايد و سپس تغيير آن ها با به كارگيري روش هاي مذهبي  مي داند. برخي ديگر از روان شناسان مانند كلكتووگالانتز (1990) عقيده دارند اگر بيماراني كه دچار اضطراب و افسردگي اند همراه با دارو درماني تحت روان درماني مذهبي  قرار بگيرند، سريع تر بهبود مي يابند.  به هر حال پژوهش هاي فوق، لزوم توجه به بعد معنوي بيماران و بهره برداري از اعتقادات مذهبي  آن ها را به عنوان يك پتانسيل مثبت درماني مطرح مي نمايد. اكنون با توجه به رواج سريع بيماري هاي رواني در جوامع امروزي نياز به انجام پژوهش هاي بيشتر در  زمينه ي اعتقادات مذهبي  براي درمان اين افراد و در نيتجه حركت به سوي جامعه اي سالم احساس مي شود كه لازم است مورد توجه مؤسسات آموزشي قرار بگيرد. مطالعه ي منابع اسلامي و نظرات دانشمندان مسلمان اين نكته را روشن مي كند كه التزام عملي به اعتقادات مذهبي  عامل بازدارنده بسياري از بيماري ها، مخصوصاً بيماري هاي رواني است. (غباري بناب، 1374)

بنابه اعتقاد علامه طباطبايي «انسان در صورت پذيرش توحيد و عمل به قوانين دين، ظرفيت رواني اش گسترده تر مي شود، در غير اين صورت احساس ناخوشايند و زندگي تيره و تاري خواهد داشت. (رضايي، 1378) بنابراين به نظر مي رسد كه افراد پايبند به برنامه هاي دين و دستورات آن به بسياري از بيماري هاي رواني مبتلا نشوند. هر چند اين نتيجه گيري از ديدگاه متفكرين اسلامي كاملاً منطقي است ولي مقبوليت عام نيافته است و بعضي از مردم معتقدند كه افراد غير مذهبي ، شادابتر و با نشاط تر از افراد مذهبي  هستند. امروزه بسياري از روان شناسان و روان پزشكان دريافته اند كه دعا، نماز و داشتن ايمان محكم مي تواند، نگراني، تشويش يأس و ترس را كه موجب بسياري از بيماري هاست را بر طرف سازد (ابراهيمي قوام، 1374).

انسان براي كاهش اضطراب و رسيدن به يك نوع آرامش رواني نيازمند عامل فوق طبيعي و بي نظيري است كه با تكيه بر آن بتواند بر مسائل و مشكلات روحي و رواني خود فائق آيد.  

شواهد موجود نياز انسان را، حتي در شكل احساسي آن به يك نظام مطلق اخلاقي و روحي ، اثبات مي كند. (پريوره، 1368) بررسي تاريخ اديان به ويژه دين اسلام، نشان مي دهد كه ايمان به خدا، در درمان بيماري هايي هم چون اضطراب، احساس عدم امنيت و انواع بيماري هاي رواني و نيز تحقق امنيت، كاملاً موفق بوده است. اين مسأله شايان توجه است كه درمان، معمولاً پس از ابتلاي شخص به بيماري رواني شروع مي شود اما ايمان به خدا اگر از كودكي در نفس انسان استقرار يابد، نوعي مصونيت از آسيب ها و بيماري هاي رواني به شخص مي بخشد. (نجاتي، 1368). در نهايت به طور كل بايد اشاره كرد كه در عصري كه بشر فاصله ي زيادي از دين و معنويت گرفته و انواع و اقسام تكنولوژي هاي نوين و ماديات انسان را به يوغ خود كشيده است، تنها كاري كه براي انسان باقي مي ماند و تنها راه او همان نظريه ي معروف تنازع براي بقاي داروين است كه هر كه قدرت بيشتري دارد حق زندگي خواهد داشت، در اين گيرودار آن چه ازيادها رفته است اخلاق و معنويت است و اين همان عامل نجات بخش انسان و بشريت است كه با بازگشت به دين داري به معناي خالص و واقعي كلمه حاصل خواهد شد.  

1-2) بيان مسئله

در تحقيق حاضر آن چه كه ذهن محقق را به خود مشغول كرده مسئله اي است كه در زندگي روزمرّه ي امروز از اهميت بالايي برخوردار است و با بررسي و پاسخدهي به سؤالات آن روش ها و شيوه هاي بهتري براي رفع مشكلات روحي و رواني انسان عصر حاضر فراهم مي شود. دين از حقايقي است كه در عرصه هاي گوناگون انساني حضور جدي دارد و دين پژوهي نيز متناظر با اين عرصه ها، شاخه هاي عديده اي   يافته است. روان شناسي دين، يكي از شاخه هاي مهم دين پژوهي است كه با دين ورزي و دينداري ربط و نسبت وثيق دارد. امروزه در انجمن روان شناسي آمريكا، بخش مستقلّي به روان شناسي دين اختصاص يافته است و نشريات علمي پايگاه هاي اينترنتي و همايش هاي مستقل ويژه اي به اين موضوع مي پردازند و توجه به آن به گونه اي افزايش يافته است كه به عنوان يك درس رسمي در بسياري از دانشگاه هاي معتبر دنيا جايگاه خود را يافته و حتي در برخي از مؤسسات علمي، رشته اي تخصصي به شمار مي آيد. (آذربايجاني، موسوي اصل 1385) مسئله اساسي كه در اين تحقيق مطرح شده به رابطه ي بين دين و دين داري و عقايد مذهبي  با سلامت عمومي و خودكار آمدي افراد مي پردازد. به عبارت ديگر بررسي اين نكته حائز اهميت است كه آيا افرادي كه عقايد ديني بالاتري دارند در زمينه بهداشت رواني هم به همين ترتيب در سطح بالايي از بهنجاري قرار دارند يا نه؟ دين مقوله ي شناخته شده اي است كه در طول تاريخ همواره با انسان بوده، حتي انسان هاي اوليه هم مفهومي از خدا و پرستش و در نتيجه گرايشات دين داري را از خود بر جاي گذاشته اند و مستندات تاريخي و باستان شناختي اين نظر را تأييد مي كنند. به طور كل در تعريف دين دو روي آورد كلّي وجود دارد.

الف) گاهي دين به عنوان پديده اي مستقل از انسان در نظر گرفته مي شود كه برخي گزاره هاي اعتقادي، اخلاقي و عملي را در بر مي گيرد. اين معنا، با موارد كاربرد كلمۀ دين در فارسي (مثلاً دين اسلام، دين مسيحيت و ...) بيشتر سازگاري دارد. (دهخدا، 1373، معين، 1371). در قرآن كريم نيز هر چند كلمۀ دين در اصل به معناي جزا و پاداش (مانند «ملك يوم الدين» حمد، 4) و اطاعت (مانند «امرت ان اعبدا... مخلصاً له الدين» زمر، 11) است، ولي در مورد شريعت و آيين و كيش نيز بسيار به كار رفته است (مانند «لااكراه في الدين» بقره، 256 و نيز، «لكم دينك ولي دين» كافرون، 6).  

ب) گاهي نيز دين به معناي پايبندي به شريعت و آيين و به عبارت ديگر، تدين و دينداري است. اين كاربرد ميان دانشمندان غربي شيوع بيشتري دارد. واژه ي (دين در فارسي) و (religion) در انگليسي، معادل هم گرفته مي شوند ولي به نظر مي رسد غالباً دين در معناي اول و religionدر معناي دوم (دست كم در متون مربوط به روان شناسي دين) به كار مي روند. مثلاً برخي روان شناسان، دين (يا در واقع religion) را چنين تعريف كرده اند: «منظومه اي از اعتقاد به قدرت  خدايي يا فوق بشري و عبادت يا آيين هاي ديگري كه به سوي چنين قدرتي جهت گيري شده اند» (بيت هالامي و آرگيل، 1997، ص 60) بديهي است اين تعريف، در واقع تعريف دينداري و اعتقاد به دين است. علت اين امر هم روشن است، آن چه براي روان شناسي اهميت دارد، اعتقاد به دين و موضوعات مربوط به آن است، نه دين به عنوان پديده اي مستقل از وجود انسان.

سلامت عمومي هم چنان كه از نام آن پيداست يك مفهوم كلي است كه جنبه هاي جسماني و رواني را در بر مي گيرد. سلامتي عمومي مفهومي است كه دور بودن و عاري بودن از بيماري را در ذهن تداعي مي كند و كليه تلاش هاي پزشكان و روان شناسان در جهت حفظ اين سلامتي و جلوگيري از بروز اختلال در جسم و روان بوده است. سلامتي در تحقيق حاضر مؤلفه هاي جسماني، روابط اجتماعي، اضطراب و افسردگي را شامل مي شود. به اين معني كه فرد در اين مؤلفه ها، آيا در حد بهنجار قرار دارد يا اين كه به ناهنجاري متمايل است.