مقاله نقش تصاوير ماهواره‌اي بعنوان يك ابزار قوي در امر اكتشاف و استخراج
مقاله معرق كاري با چوب
مقدمه:
زندگي انسانها از اولين دوران با هنر آميخته بوده و به تدريج كه آدمي رشد كرد. و به تكامل رسيد، هنر نيز همزمان با رشد انسان تكامل يافته است.
كار معرق قبل از اينكه بعنوان يك شغل و راهي براي تأمين زندگي و امرار معاش براي خودي هنرمند باشد در ريشه خانواده در ريشه هنر بوده و مي باشد.
هنر بيان كننده حالتهاي عاطفي و روحيات انساني است كه به شكلها مختلف نمايش داده مي شود. هنز از لحاظ زماني و دوره اي به دو دورة كلاسيك و معاصر تقسيم مي شود:
هنرهاي كلاسيك كم ريشه در زندگي مردم دارند با آداب و سنتهاي و محيط هر منطقه رشد يافته اند، اينگونه هنرها در ايران به مينياتور، تذهيب، ضياكاري، رزي بافي، قالي‌بافي، كاشي كاري، سراميك سازي، طفرني، خانم كاري، منبت و معرق كاري شهرت يافته كه در كل « هنرهاي سنتي » شناخته شده اند.
معرق:
معرق در معناي كلمه « اصولاً هر چيز رگه دار را گويند» ولي مفهوم آن را در اين نوع بخصوص هنر، ايجاد نقشها و طرحهاي زيبايي است كه از دور بري و تلفيق چوبهاي رنگي روي زمينه اي، از چوب يا پلي اسنر سياه شكل مي گيرد.
1- ابزاركار و كاربرد آن:
1-1 اره دستي:
در آن ارة معمولي با دستة چوبي است – كه داراي تيغه هاي گوناگون براي بريدن تكيه‌هاي بزرگ چوبي بكار مي رود
2-1 اره چوب بر واره فلز بر (اره هاي مويي )
اره هاي چوب بروارة هاي فلز بر داراي تيغه هاي باريك به طول 13 سانتي متر كه دنده‌هاي آن به ترتيب در فلز بصورت زوج ( دو ملخه ) و در چوب بصورت فرد (يك‌ملخه) با فواصل (2-2) كم قرار دارد. اين تيغه ها بر سر كمان متصل مي شود. تيغ اره هاي فلز بر با شماره دو صفر، يك و دو آن براي بريدن صدف و عاج و شبه عاج استفاده مي شود. تيغ اره هاي چوب بر مورد استفاده در معرق كاري با شماره دو صفر و يك است.
3-1 پرس برقي
دستگاهي است برقي، كه چهار ستون آهني كه سه صفحة مستطيل شكل از چهار زاويه، به ستون ها متصل شده است و در قسمت بالاي اين چهار ستون حجم مكعب مستطيل آهني قرار دارد كه موتور و دستگاه گرم كننده در اين قسمت جاي گرفته است و با روشن كردن آن در حال حركت صفحات، گرمابه وسيلة به هر يك از صفحات مستطيل شكل وصل شده است.
4-1 پرس دستي (پيچ دستي)
وسيله اي است فلزي، شامل خط‌كشي قطور به طول 25 الي 50 سانتي متر كه دو قطعه بصورت افقي يكي ثابت در انتهاي خط كش و ديگري كه اهرم ناميده مي شود در بالاي آن به صورت متحرك قرار گرفته است.
يك پيچ بزرگ كه يك دسته چوبي دارد و ابتداي اهرم متحرك نصب شده است. اين وسيله براي ثابت نگهداشتن اشيا و تحت فشار قرار دادن ( پرس كردن) قلعه هاي كوچك معرق شده استفاده مي شود.
5-1 پبشكار
قطعه چوب مستطيل شكلي است به طول 20 سانتي متر وعرض ان 10 سانتي متر كه يك طرف عرض ان بر لبة ميز نصب مي شود و در ميان طرف ديگر، شياري بطول تقريبي 4 سانتي متر و عرض 1 سانتي متر وجود دارد، اين تخته بصورت معلق بر لبة ميز متصل شده و از آن براي خرد كردن و دوربري نقشهاي چوبي استفاده مي گردد (شكل1-2)
6-1 تيزك
قطعه فلز نوك تيزي است كه قابليت انعطاف بسيار دارد و براي برداشتن نقشها چوبي بريده شده از درون قالب خود استفاده مي شود (شكل 2-2)
7-1 چكش
همان چكش معمولي ككه مورد استفاده عمومي است و براي كوبيدن ميخ بكار مي رود در معرق نوع 100 گرمي آن استفاده مي شود (شكل 2-2)
8-1 سوهان تخت
سوهاني به طول 45 سانتي متر كه تا اندازه 35 سانتي متر آن به پهناي 5/3 سانتي متر و 1 سانتي متر باقيمانده در انتها باريك مي شود در موقع كار بعنوان دستگيره استفاده مي‌شود.
9-1 سوهان چوب ساب
تيغه اي فلزي بطول 30 سانتي متر كه دسته اي پلاستيكي آن متصل است كه براي صيقل دادن سطح شئ معرق شده بكار مي رود.
10-1 كمان اره
وسيله اي است فلزي و منحني شكل مانند نعل اسب كه دسته اي چوبي با يك سر آزاد آن متصل است و تيغه هايي با شماره هاي متفاوت به وسيلة دو پيچ (خروسك) به دو سر كمان اره متصل مي شو، كه قوس اين كمان اره با شل كردن دو پيچ (خروسك) بلندتر مي شود كه باعث كاركرد راحتر در سطوح سي هاي بزرگ تر مي شود.
هنگام بكار بردن اين وسيله حتماً بايد دقت كرد كه كمان ان به حالت افقط و به فاصلة 1تا 2 سانتي متر تا كتف قرار بگيرد و تيغه آن با تختة پيشكار زاويه درجه تشكيل بدهد.
12-1 رنده دستي
قطعه اي چوبي است كه در وسط ان ورقه مستطيل شكل فلزي با لبة تيز كه براي رنده كردن و پرداخت چوب ها بكار مي رود. اين قطعه داراي دو دسته چوبي است.
13-1 سنگ نفت
قطعه سنگ نفت رنگي است كه در ميان قالبي از چوب هاي گرفته است و براي تيز كردن تيزك از ان استفاده مي شود. اين سنگ داراي دو سطح دندانه دار زبر و نرم مي‌باشد كه ابتدا نوك تيزك را بوسيلة دندانه هاي زبر و درشت تراش داده مي شود و سپس با دندانه هاي ريز منتقل مي دهند، سنگ نفت را هميشه در مقداري از نفت نگهداري مي شود تا مقدار از چوبي نفت در آن نفوذ كند (شكل 3-2)
14-1 گاز انبر
وسيله اي است فلزي شامل دو دسته و دولبة قوس دار دو دسته با اندازه ها يكسان قرار دارد و بتدريج به هم نزديك مي شوند تا در نقطه اي به يكديگر متصل شوند در معرق ز شماره 6 گاز انبر استفاده مي شود. و از اين وسيله براي بيرون آوردن ميخ از محلي كه چوبها را موقتاً بهم متصل كرده است استفاده مي كند.
15-1 ليسه
قطعه فلزي است مستطيل شكل بضخامت يك ميليمتر كه قابليت انعطاف بسيار دارد و براي جمع آوري براده ها از سطح كار و همچنين پرداخت آن قرار مي گيرد.
16-1 گونيا
خط كشي است فلزي به طول 50 سانتي متر كه در انتها به يك فلز قطور صاف به طول 5/13 سانتي متر متصل شده كه با خط كش تشكيل زاوية قائمه را مي دهد، كه براي صاف كردن لبه هاي ناصاف شئ معرق شده استفاده مي شود.
17-1 ماشين پرداخت ( فرز)
دستگاهي بطول 45 سانتي متر كه از سه قسمت:
الف- دسته
ب- بدنه
ج- صفات پرداخت كننده تشكيل شده است.
- صفحات پرداخت كننده دستگاه پرداخت كننده:
- صفحه سنگ سمباده:
صفحه دايره شكل بقطر 18 سانتي متر كه ميان آن دايره اي بقطر 2 سانتي متر خالي است كه محل قرار دادن مهره پيچ متصل كننده به بدنه است.
2- صفحه پوست بره اي:
پوست بره دباغي شده داير شكلي است بقطر 18 سانتي متر كه كناره اي
پارچه اي وارده اين صفحه بر روي صفحه سنگ سمباده قرار مي گيرد و بوسيله يك بند، كه كناره پارچه اي را در زير سنگ سمباده جمع كرده و محكم كند.
3- صفحه پرداخت:
صفحه اي است دايره اي شكل از جنس نمد و بقطر 18 و ضخامت 5/2 سانتي متر و دايره اي به قطر 5/4 سانتي متر در مركز آن قرار دارد كه محل قرار گرفتن مهره هيچ متصل كننده بدنه است، از اين وسيله براي پرداخت اوليه معرق استفاده مي كنند.
18-1 مته دستي:
وسيله اي است بطول 30 سانتيمتر كه شامل: سرمته، بدنه و دسته است. (شكل 2-2)
19-1 متر
20-1 مغار ليسه تيز كن:
سوهاني است سه پهلو كه هر سه بر آن تراش داده شده و براي تيز كردن لبه هاي ليسه بكار مي رود.
21-1 ميخ
در معرق سه نوع ميخ مورد استفاده قرار مي گيرد: سايه، سنجاقي و كبريتي.
ميخ سايه:
بسيار ريز با نوك باريك بطول 8 ميليمتر و در مرحله اي كه نقشه هاي بريده شده موقتاً بر سطح كار نصب مي شود.
ميخ سنجاقي:
ميخي ريز بطول 12 ميلي متر كه براي نصب مدل بر سطح كار تخته پشت كار، استفاده مي شود.
ميخ كبريتي:
ميخي بزرگ تر از دو نوع قبل بطول تقريبي 5 سانتي متر كه در كارهاي جانبي مورد استفاده قرار مي گيرد.
2- مصالح
1-2 چوبهاي صنعتي
2-2 صدف، عاج، شبه عاج
3-2 مواد چسبنده
4-2 مواد محافظ و جلا دهنده
5-2 خمير ساده
چوبهاي صنعتي:
پايه و اساس اجراي يك طرح معرق كاري بستگي به چوبها و تنوع رنگشان دارد تعداد چوبهاي مورد استفاده در معرق كاري به 72 نوع چوب مي رسد.
اهميت چوب شناسي در معرق كاري
اساسي ترين ماده تشكيل دهنده آثار معرق چوب است، شناخت چوب ها در كيفيت كار معرق بسيار موثر است.
بطور كلي چوب ماده پر ارزشي است كه در كار معرق بعنوان ماده اوليه محسوب
مي شود كه تحت تاثير دو عامل ارث و شرايط اكولوژيكي در طبيعت ساخته و پرداخته مي شود.
بافت چوبها:
چوبها از نظر بافت به پنج دسته تقسيم مي شود:
چوبهاي ريز بافت: چوبي كه داراي آوندها و حفره هاي كشيده كوچك بوده و پهناي آنها در سوزني برگان كم و در پهن برگان زياد است و ريز بافت به نظر مي رسند.
چوبهاي درشت بافت: چوبي با زمينه غير يكنواخت كه اختلاف ابعاد عناصر متشكله چوب بهاره وتابستانه آن زياد باشد. چوبهاي راست بافت داراي الياف موازي و راست مي باشد. چوبهايي با بافت متقاطع كه بافت آنها يكديگر را قطع مي كند.
چوبهاي رزيني: به گونه هايي مي گويند كه داراي مواد رزيني هستند و معمولاً تمام چوبهاي سوزني برگ جزء اين گروه محسوب مي شوند.
چوبهاي معطر: برخي از چوبها داراي بوي مخصوص هستند كه در شناسايي آنها مورد استفاده قرار مي گيرد. مثل رزين.
چوبهاي ساده: برخي از چوبها فاقد هر گونه نقش و نگاري هستند مثل شمشاد.
چوبهاي منقش: چوبهايي كه داراي نقش و نگاري زيبا باشند چوب منقش
مي شوند اشكال و نقوش چوب بصورت زير ديده مي شود:
1 - چوبهاي مواج: چوبهايي كه ساختار چوب جهت آن با محور ساقه در حال اينكه موازي هستند مواج نيز مي باشند مانند: افراء.
2- چوبهاي لكه دار: در اين گونه چوبها پره هاي چوبي بصورت لكه هاي زيبايي در شعاع تنه ديده مي شود مانند: مازو، راش، چنار.
3- چوبهاي رگه دار: در اينگونه چوبهاي بهاره و تابستانه داراي رنگهاي مختلف بوده و در برش شعاعي بصورت نوارهاي يكي در ميان ديده مي شود. مانند شب خسب (ماژه)
4- چوبهاي نواري
5- چوبهاي صدفي: بعضي از چوبها بعلت داشتن رنگ صدف زيبايي مخصوص دارند.
