نقش فناوري اطلاعات در در پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ابتدايي
نقش فناوري اطلاعات در در پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ابتدايي
فهرست
فصل اول : كليات 2
فصل دوم : ادبيات نظري تحقيق 15
فصل سوم : پيشينه تحقيق 157
فصل چهارم : تجزيه و تحليل داده ها 164
فصل پنجم : خلاصه و نتيجه گيري 184
فصل اول
كليات
1-1- مقدمه
همه چيز تغيير كرده است، جز آموزش و پرورش در جهان امروز، مهارت هايي كه دانش و اطلاعات را با كارايي به خدمات و كالاهاي نو و ابتكاري تبديل مي كنند، معرف اقتصادهاي موفق مبتني بر دانش به شمار مي آيند. از آن جا كه دانش و اطلاعات به سكه اي رايج براي دست يابي به بهره وري، رقابت پذيري و ثروت و رفاه تبديل شده است.كشورها نيز براي توسعه ي سرمايه انساني اولويت بالاتري قابل شده اند. به اين ترتيب در سرتاسر جهان، دولت ها بر روي راهبردهايي به منظور افزايش دست رسي به آموزش با كيفيت بهتر متمركز شده اند. تصميم گيران و سياست گذاران نيز در پي يافتن پاسخي براي پرسش هاي كليدي و چالش انگيزي برآمده اند: تعريف آموزش و پرورش با كيفيت در اقتصادي جهاني امروز كه بر دانش و اطلاعات بنا شده چيست؟ آيا آموزش و پرورش با دنيايي كه شتابان در حال تغيير است، هم گام پيش مي رود؟ آيا مي توان الگويي مناسب براي اصلاحات يافت كه قابل اقتباس باشد؟
مشكل آن است كه اگر جهان امروز را با دنياي صد سال پيش مقايسه كنيم، با پيشرفت هاي خيره كننده اي در علوم، بازرگاني، خدمات پزشكي، ارتباطات و زمينه هاي بي شمار ديگر رو به رو مي شويم. اما چون به مدرسه، در هر كجاي دنيا سر بزنيم، با شگفتي بين كلاس درس صد سال پيش با امروز تفاوتي احساس نمي كنيم. دانش آموزان در رديف هاي پشت سر هم نشسته، مداد و كاغذ در دست، هر چه معلم پاي تخته سياه مي گويد و مي نويسد با شتاب يادداشت مي كنند كه آنها را به حافظه سپرده و در زمان امتحان به سرعت پس دهند. در حالي كه به واسطه پيشرفت علوم و فنون بسياري از امور تغيير كرده است اما كم يا بيش آموزش و پرورش و شيوه ي يادگيري دانش آموزان و تدريس معلمان همان طور دست نخورده باقي مانده است.
در كشورما نيز اكنون به تدريج الزام هاي عصر دانش و اطلاعات و ضرورت هم گام شدن با تحولات و دستاوردهاي فناوري و علوم بشري احساس شده است، كه شاهد آن تصميم هاي اخير دولت در زمينه ي سرمايه گذاري براي گسترش پر شتاب فناوري اطلاعات و ارتباطات در كشور است. همچنين آموزش و پرورش براي يافتن پاسخي شايسته به نوع پرسش هاي كه در بالا به آن اشاره شد درصدد تدوين منشوري براي هدايت امر اصلاحات در آموزش و پرورش كشور بر آمده است. كه تأكيد بر كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات از اركان آن به شمار مي رود.
مطالب فوق مويد نقش حساس فن آوري اطلاعات در پيشرفت و اصلاح نظام آموزشي كشور است. بنابراين با نظر به اين مطالب محقق در اين تحقيق سعي نموده تا به بررسي نقش فن آوري اطلاعات در پيشرفت تحصيل دانش آموزان بپردازد.
1-2- بيان مسأله
موج فناوري اطلاعات در اشكال گوناگون آن از دهه نود ميلادي در قرن 20 همه جهان را دربر گرفته است. اين موج كه از طريق تلفن همراه، ماهواره، رايانه، اينترنت، و.... گسترش مي يابد. نحوه ارتباط و تعامل آدميان، نحوه كار، چگونگي گذران اوقات فراغت، فرهنگ پذيري و بسياري ديگر از شئون فردي و اجتماعي حيات آدمي را تحت تأثير قرارداده است. ولي به نظر مي رسد نهاد آموزش و پرورش كم تر از ساير نهادهاي اجتماعي از اين موج، به صورت آشكار، تأثير پذيرفته است.
گاردنر متفكر معروف و نظريه پرداز هوشهاي چند گانه در مقاله اي مي گويد كه اگر اين امكان براي ما فراهم شود كه انسان آغاز قرن بيستم را به جامعه امروز بياوريم او در مواجهه با جامعه بيرون از مدرسه و انطباق با آن دچار مشكل مي شود و نمي تواند با آن ارتباط برقرار كند ولي همين فرد اگر به مدرسه برود، محيط مدرسه برايش كاملا مانوس و مالوف خواهد بود. تخته سياه، معلم، سخنراني، پرسش و پاسخ امتحان. گويي همه چيز در مدرسه مانند يك قرن قبل است و هيچ چيز تغيير نكرده است(رايانه و تعليم و تربيت ،تور جيمز، ترجمه محمد عطاران، 2003) اين سخن تمثيلي از مقاومت و ياتأثيرناپذيري نظام آموزشي در برابر تحولات فناورانه عصر جديد است. گر چه از سه دهه پيش در جهان صنعتي در ورود نمادهاي فناوري اطلاعات مانند رايانه به مدارس و يا دانشگاه ها تلاش فراوان شده است، ولي به نظر پاره اي دست اندركاران تعليم و تربيت اين تلاش چندان نيك انجام نبوده است.و هنوز شيوه هاي سنتي در مدارس، اقتدار خويش را حفظ كرده اند( ويليام فلام، 2004) با توجه به نظريه هاي جديد تربيتي كه خواهان نزديكي مدرسه و اجتماع هستند و بر آن تاكيد دارند كه مدرسه بايد به نحوي سازمان بايد كه دانش آموز را براي مواجهه با مسائل جامعه آينده مهيا كند، به نظر مي رسد كه مدارس گريزي ندارند كه دانش آموزان خود را براي جوامع آينده كه در عصر جديد با عنوان «جامعه اطلاعاتي»تعريف شده است. آماده كنند. جامعه اي كه ارزش در آن از آن دانش است و آحاد آن بايد توان توليد و پردازش اطلاعات و تبديل آن به دانش را داشته باشند. اگر اين مهم به غفلت واگذار شود و مدرسه نتواند فراگيرندگان را براي انطباق با جامعه اطلاعاتي تجهيز كند بيم آن مي رود كه مدرسه قدرت اثر گذاري خود را از دست بدهد و عملا آن چه كه زماني از سوي نظريه پردازان مدرسه زدايي همچون آرمان مطرح مي شد در عمل به خاطر ناتواني مدرسه در همسازي با وضعيت جديد رخ دهد. فراموش نبايد كرد كه امروزه به مدد فناوري هاي نو، دانش در انحصار مدرسه و معلم نيست، فضاهاي آموزشي كه نماد مهم عصر جديد يعني اينترنت در عالم مجازي ايجاد كرده است امكان يادگيري غير رسمي و موثري را فراهم كرده است كه داراي محدوديت زمان، مكان، سن ،جمعيت و ديگر الزامات مدرسه رفتن نيست. يعني نهاد دير پاي مدرسه و ركن اصلي و اساسي آن معلم رقبايي يافته اند. كه در عرصه رقابت ابزارهاي جذاب تري دارند و در اين ميدان هماوردي يا بايد ميدان را واگذار كرد و به حريفان سپرد و يا آن كه به ابزارهاي نو متمسك شد و نقش هاي جديد براي خود تعريف كرد. در اين ويژه نامه كه موضوع آن درباره فناوري اطلاعات و تعليم و تربيت است سعي برآن شده است كه از منظرهاي مختلف به فناوري اطلاعات وتعليم وتربيت نگريسته شود.
مطالب فوق بيانگر اهميت استفاده از فن آوري نوين در سيستم اموزش و پرورش است، اما نكته اي كه نبايد مورد غفلت قرار گيرد، بررسي ميزان تأثير و نقش اين فن آوريها در آموزش كودكان و نوجوانان است. بنابراين در اين تحقيق سعي خواهد شد تا با استفاده از روشهاي علمي وآماري به بررسي ميزان تأثير اين فن آوريها در پيشرفت تحصيلي دانش آموزان پرداخته و از اين طريق نقش و اهميت اين فن آوري مورد بررسي قرار گيرد.
1-3- اهميت و ضرورت تحقيق:
عصر حاضر كه عصر تغيير از جامعه صنعتي به جامعه فراصنعتي يا جامعه اطلاعاتي لقب گرفته است، طبيعي است كه اطلاعات، دانش و آگاهي بعنوان اساسي ترين دارائيها براي انسانها و جوامع بشري بحساب ايد. رشد و گسترش فناوري اطلاعات و ارتباطات(ICT) در جامعه امروز به حدي سرعت گرفته است كه ميزان توجه به آنرا بعنوان مهمترين شاخص توسعه يافتگي براي كشورهاي در حال توسعه در نظر گرفته اند.و معتقدند كه عصر حاضر، دنياي متفاوتي خواهد بود كه راهبري آنرا فناوري اطلاعات بر عهده خواهد داشت ويژگي مهمي كه پديده فناوري اطلاعات از آن برخوردار است. اينست كه باعث مي شود ارتباط انسان با انسان و همچنين اناسن با محيط تسهيل يافته و ارتقا يابد. فناوري اطلاعات به دليل تحول پذيري و قدرت تأثير فراواني كه در رشد آموزشي، فرهنگي، اقتصادي، امنيت ملي، جهان شدن و تعديل مشكلات اطلاع رساني سنتي دارد، يكي از پوياترين و بحث انگيزترين رشته هاي علم و فناوري محسوب مي شود.البته اين نكته را نيز نبايد از نظر دور داشت كه فناوري اطلاعات(IT)به دليل ويژگي هاي خاصي كه از آنها برخوردار است. همواره مورد سوء استفاده هايي نيز قرار گرفته است. كه اين سوء استفاده ها، سوء تعبيرهايي را در زمينه بكارگيري از اين پديده موجب شده است با اين وجود بايد به اين مسئله اعتراف كرد كه فناوري اطلاعاتي داراي قابليتهاي فراواني به منظور انتقال دانش، تسهيل ارتباطات و تعاملات و سرعت بخشيدن به روند رو به رشد توسعه دانش و اطلاعات مي باشد كه البته همه اينها در صورت بهره گيري صحيح از اين پديده امكان پذير است. بنابراين شناخت ميزان تأثير گذاري از يكسو و روشها و مكانيزمهاي بهتر تأثير گذاردند اين فن آوريها در آموزش بويژه آموزش كودكان و نوجوانان از اهميت بسزايي برخوردار است. بنابراين لزوم پژوهش درباب رسيدن به اين اهداف نيز بيانگر ضرورت موجود در چنين پژوهشهايي مي باشد.
1-4 سوالات تحقيق
سوال اصلي:
استفاده از فن آوري هاي نوين تا چه ميزان بر پيشرفت دانش آموزان( پايه ابتدايي) تأثير گذار است؟
سوال فرعي:
تاچه ميزان در سيستم آموزش و پرورش كشور فن آوريهاي نوين بعنوان وسايل كمك آموزشي مورد استفاده قرار گرفته اند؟
ميزان استفاده دانش آموزان از فن آوريهاي نوين به عنوان وسايل كمك آموزشي تا چه حد است؟
آيا استفاده از فن آوريهاي نوين در ميانگين نمرات دانش آموزان تغييراتي ايجاد كرده است؟
معلمان و برنامه ريزان آموزش و پرورش تا چه ميزان با فن آوريهاي نوين به عنوان ابزار كمك آموزشي آشنايي دارند؟
1-5 فرضيات تحقيق
فرضيه اصلي:
بنظر مي رسد كه استفاده از فن آوريهاي نوين تا حد زيادي بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان (پايه ابتدايي) تأثير گذار است.
فرضيه فرعي:
بنظر مي رسد در سيستم آموزش و پرورش كشور، فن آوريهاي نوين به عنوان وسايل كمك آموزشي كمتر مورد استفاده قرار گرفته اند.
بنظر مي رسد ميزان استفاده دانش آموزان از فن آوريهاي نوين به عنوان وسايل كمك آموزشي در حد پايين مي باشد.
بين استفاده از فن آوريهاي نوين و ميانگين نمرات دانش آموزان (گروه آزمايش و گروه كنترل) تفاوت معني داري وجود دارد.
بنظر مي رسد معلمان و برنامه ريزان آموزش و پرورش تا حد كمي با فن آوريهاي نوين به عنوان ابزار كمك آموزشي آشنايي دارند.
1-6- تعريف متغيرها
1-6-1- فن آوري:
گردآوري، ساماندهي، ذخيره و نشر اطلاعات اعم صوت، تصوير، متن و...
1-6-2- اطلاعات:
تعاريف متفاوت اطلاعات ( Information) از زواياي مختلف را مي توان عنوان نمود از سعي كي كنم اطلاعات از لحاظ نظري، اطلاعات از منظر تئوري اطلاعات و در نهايت منظر علم اطلاعات وفن آوري اطلاعات بسنجم البته خيلي نگران نباشيد. موضوع خيلي ساده است با هم مرور مي كنم.
اطلاات دربردارنده يك معني خاص خصوصاً در ارتباط با پيشگوئي احتمالي از داده است. در تعريف فوق، ميزان معني و محتواي ارائه شده توسط اطلاعات مورد توجه قرار مي گيرد. مثلاً پيامي كه به ما اعلام مي نمايد : « فراد خورشيد طلوع مي نمايد» داراي حجم اندكي محتواي اطلاعاتي است در حاليكه يك پيام در رابطه با روز قيامت، شامل حجم بالائي از اطلاعات است. در تعريف ارائه شده از منظر تئوري اطلاعات، همانند تعريف ارائه شده قبلي، توجه خاصي به كيفيت و يا ارزش اطلاعات نمي گردد.
علم اطلاعات و فن آوري اطلاعات با اطلاعات به عنوان داده جمع آوري شده، ذخيره شده، بازيابي شده، پردازش شده و ارائه شده سروكار دارد. در تعريف فوق نيز به مواردي همچون اعتبار، كيفيت و ارزش اطلاعات به صورت جانبي، توجه مي گردد.
1-6-3- يادگيري :
براي يادگيري تعريف هاي مختلفي وجود دارد كه هريك از آنها بر جنبه هاي خاصي از فراگيري تاكيد مي كند و جنبه هاي ديگر آن را ناديده مي گيرد. «هيلگارد» و « ماركويز» مي گويند يادگيري يعني ايجاد تغيير نسبتا پايدار در رفتار بالقوۀ يادگيرنده، مشروط بر آن كه اين تغيير براثر اخذ تجربه رخ دهد. «گاينه» مي گويد يادگيري عبارت است از تغييري كه در توانايي انسان ايجاد مي شود و براي مدتي باقي مي ماند و نمي توان آن را به سادگي به فرايندهاي رشد نسبت داد . بنابراين ، موجودات زنده از راه يادگيري توانايي انجام اعمال را بدست مي آورند و بعضي اوقات اين توانايي به طور نهايي باقي مي ماند و نمود آن به صورت تغيير رفتار تا مدتي به تاخير مي افتد. ما براي به دست آوردن آگاهي از ميزان يادگيري فرد، رفتار قابل مشاهده يا به اصطلاح دقيق تر به عملكرد او مراجعه مي كنيم. عملكرد متاثير از عواملي چون انگيزش، شرايط محيط و خستگي است.
براي اينكه يادگيري بيشتر و بهتر صورت گيرد و پيشرفت تحصيلي موفقيت آميز باشد، بايد به موارد زير توجه بيشتري شود.
1. هدف : اگر بخواهيم بازده و نتايج تربيتي به طور دلخواه حاصل شود، بايد هدف روشن و گويا باشد.
2. آمادگي : براي اينكه يادگيرنده در تجربه هاي آموزشي و تحصيلي خود شركت فعال و موفقيت آميز داشته باشد، بايد آمادگي بدني و رواني كافي داشته......
مقاله نقش تصاوير ماهوارهاي بعنوان يك ابزار قوي در امر اكتشاف و استخراج